Libya Birlik Hükümeti’nin zorlu doğumu

Sirte şehrinin şahit olduğu şiddetli doğum sancılarının ardından Ulusal Birlik Hükümeti’nin zorlu doğumu gerçekleşti.
Sirte geçmişte Libyalıların iki kez birlik olmasına tanık olmuştu;
Kardabiye’de İtalya sömürgesi zamanında ve altı yıllık savaşın ardından bugün.
Parlamento, hakkındaki tartışmalar, yaşanan bölünmeler, siyasi zayıflık ve bazı isimlerin gevşek davranmasına rağmen tüm halkın parlamentosu olduğunu kanıtladı.
Hükümet, önceki günlerde kendisine güvenoyu verilmesine ilişkin tartışmalar ve şüphelerin ve özellikle de iktidarın, bütçesi yaklaşık 100 milyar dinar olan dokuz aylık bir dönem için 40 bakan sunmasının ardından 132 kabul ve bir çekimser oy ile büyük çoğunluğu kazanarak güvenoyu aldı.
Hükümetin 40 bakan sunmasının hedefi Cenevre’deki Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda (LSDF) kararlaştırılan 9 ay sürenin ardından geri çekilip yönetimi devretmek olamazdı. Bu yüzden bazı kişiler hükümetin “kalıp süreyi uzatmasından” şüphe etti.
Hükümetin kuruluşu, bazıları tarafından nitelik ve profesyonellikten uzak, aşiret ve bölgesel uzlaşmalar olarak nitelendiriliyor. Çünkü halk iradesi teknokratik bir hükümet kurulmasını isterken, siyasi arenada etkili bazı isimler portföyleri dağıtmak için aşiret ve bölgesel bir kota hükümeti kurulmasını istiyor. Peki gerçekten ulusal bir birlik hükümeti olacak mı?
Aşiret ve bölgesel kotalara dayalı bir hükümet kurulması, hükümeti gözlemcilerin nazarında uyumsuz bir hükümete dönüştürüyor. Zira siyasi olarak bölünmüş durumda olan ülke coğrafi olarak dağılma tehlikesiyle karşı karşıya. Ancak sömürgecilere karşı yıllarca süren bağımsızlık savaşının ve terörizme karşı verilen savaş sancılarının ardından zorlu bir doğum gerçekleştiren hükümet, Libya halkı ile uluslararası veya bölgesel herhangi bir projeye hizmet etmeyeceğini gösterdi.
Ulusal Birlik Hükümeti’nin asıl yetkisi ülkeyi siyasi krizin içerisinden çıkarmak. Öncelikleri arasında da askeri kurumu birleştirmek ve milisleri dağıtmak yer alıyor. Ayrıca ulusal bir uzlaşma projesi başlatmak ve Libya devletinin kuruluş yıldönümünde önümüzdeki aralık ayında seçimlerin yapılmasını sağlamaktan başka bir önceliği yok. Zira yaklaşık 100 milyar dinarlık bir kalkınma projeleri hükümeti değil.
Kısa bir süreliğine kurulmuş olan geniş çaplı büyük bir hükümet. Pek çok kişi, özellikle kota hükümeti olduğundan ötürü herkes için adil ve tatmin edici bir dağıtımın olmamasından şikayet ediyor. Hükümet özellikle anayasa beyannamesinin (geçici anayasa) siyasi anlaşması garanti altına alınmadan güvenoyu verildiği için anayasal hukuki sorunlarla karşı karşıya kalacak. Bu yüzden hükümet, Temsilciler Meclisi tarafından kolay bir çoğunluk ile güvenoyu verilmesine rağmen anayasal bir sorunla karşı karşıya kalabilir.
Hükümetin, paralı askerleri ve yabancı savaşçıları ülkeden çıkarmak, milisleri dağıtmak, silahları devletin yetkisi altına almak, seçim tarihine bağlı kalmak ve yönetimin devredilmesini geciktirmek için bahaneler ileri sürüldükten ve özellikle de yeni güvenoyu alan başkanın seçimleri gecikmeden zamanında uygulama sözü verdikten sonra iktidarı zamanında teslim etmek gibi öncelikleri var. Ancak bu mesele önemli bir engelle karşı karşıya o da bazılarının seçimler başlamadan önce işaret ettiği sorunlar yaşanmadan seçimleri yapmak için anayasal bir zemin üzerinde anlaşılması.
LSDF üyelerine rüşvet verildiğine ilişkin iddiaları araştıran Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BM) bağlı özel bir komitenin raporunu yayınlandıktan ve dağıtılmasından birkaç gün geçmesine rağmen, hükümet rapora karşı proaktif bir adımla çoğunluğu elde ederek güvenoyu aldı. Hatta her yerden tebrik mesajları akın etti. Bunların aralarında güvenoyu verilmesini tebrik eden ABD Büyükelçiliği -hükümet kurma sahnesinde vardı- bunun gelecek seçimlere zemin hazırladığını söyledi.
BM raporu ile ilgili spekülasyonlar ne olursa olsun Libya bugün, sahadaki gerçekler tarafından empoze edilen bir kota hükümeti ve yıllarca süren savaşın ve taraflar arasındaki güven eksikliğinin doğal bir sonucu olsa bile, birlik hükümeti kurmakla başlayarak yeniden kenetlenmiş bir ülke tesis etme yolunda ilerliyor. Dolayısıyla herkesin hükümete katılması herkese güven hissi veriyor.
Libya bugün önemli değişimlere sahne oluyor. Zira eskiden DEAŞ’ın başkenti sayılan Sirte şehri bugün, Ulusal Birlik Hükümeti’ne güvenoyu verilmesine tanıklık ediyor. Derne şehri birkaç gün önce DEAŞ’ın idamlar, kırbaçlamalar ve soymalar sahnesinin çevresindeki bölgede büyük bir kitap fuarına ve kültür festivaline tanık oldu.
Ulusal Birlik Hükümeti’nin doğuşu, Libya’yı kaos ve bölünmüşlük durumundan bir devlet ve istikrar aşamasına taşımak, Parlamento çatısı altındaki anlaşmazlıkları ve siyasi farklılıkları gidermek ve çatışmayı durdurmak için atılmış olumlu bir adım.