Rafine vinterize enflasyon ve diplomasi

IMF’in, FED’in, Avrupa Merkez Bankası'nın, büyük finans kuruluşlarının, hükümetlerin ekonomiden sorumlu icracılarının, ciddi ekonomistlerin ve iş insanlarının son üç yıldaki açıklamalarını kronolojik olarak listeledi: "Enflasyon henüz ciddi bir sorun olarak görülmemektedir."
Açıklamalarının ardından "Enflasyondaki yükseliş eğilimini yakından takip etmekteyiz, endişe edilecek bir tablo yoktur; olursa da tüm olasılıklara karşı önlemler masadadır" demeçlerini, "Enflasyon tırmanışa geçmiştir, başta faiz oranlarını artırmak dahil tüm tedbirleri almakta tereddüt etmeyeceğiz " çizgisine gelişteki süreci analiz etmeye çalışırken IMF Başkanı Georgiva'nın açıklamasını alt yazıdan gördü; "Enflasyonda henüz en kötüyü görmedik" beyanı karşısında ekonomik görünümün olağanüstü kategoride ele alınmakta olduğunu not etti.
OPEC+ ülkelerinin günlük petrol üretimini iki milyon varil azaltacakları ile ilgili açıklama e-mailine acil kodu ile düştü. Tam da bu açıklama ile ilgili, ilk analizlerle ilgili dosyaları okurken, abonesi olduğu ekonomik araştırmalar şirketi, ABD Başkanı Biden'ın özellikle Suudi Arabistan'dan ve OPEC+ ülkelerinden günlük petrol üretimini iki milyon varil azaltma kararını gecikmeli uygulama önerisiyle ilgili spotu okudu. “Enflasyon ve enerji ile ilgili olağanüstü küresel alarm sistemi devreye sokulmuştur” diye notunu düşecekken Suudi Arabistan'ın Biden'ın petrol üretimini kısma önerisine soğuk bakan açıklaması medyaya düşmüştü. “Küresel jeoekonomik tablo sarıdan kırmızıya dönmeye başlamıştır” diye ajandasında yeni takip kategorisi oluşturdu.
ABD ekonomik, finansal, politik kompleksi en nitelikli akademisyenlerden, uzmanlardan ve iş insanlarından müteşekkildi. Bu kompleksin önerilerinin içinde OPEC’in başat aktörü Suudi Arabistan'dan petrol üretimini azaltma kararını gözden geçirmesi maddesinin olduğu açıktı.
Suudi Arabistan'ın da dünyadaki en önemli enerji finansı ve enerji ürünleri fiyatlandırması uzmanlarının yani sıra ABD’nin ekonomik, finansal, politik kompleksinin bir benzeri olan Suudi jeoenerji kompleksinin petrol üretimini kısma ve bu kararın yerel, bölgesel ve küresel sonuçlarını tüm parametreler açısından irdeleme/analiz yapmadan adım atmayacağı ABD tarafından da bilindiğine göre, ortaya çıkan tablo çok boyutlu riskleri ve çok boyutlu jeopolitik ve jeostratejik yeni vizyonları T cetvelinde tasnif edecek şekilde gelişmekteydi.
Petrol ve doğalgaz çok stratejik emtialar olarak, ekonomik, finansal, politik, sosyal, diplomatik, askerî ve uluslararası ilişkiler gibi yüzlerce faktörü  hem bağımsız hem de bileşik artan oranlı etkileme gücüne sahiptir. “Süreci domine eden yeni bir OPEC stratejisi mi yoksa yeni bir ABD stratejisi mi, yoksa hepsi birden mi” diye düşünürken Kuveyt, Katar, Umman ve diğer bir kısım OPEC üyelerinden Suudi Arabistan'a destek kararı açıklaması enflasyon başta olmak üzere uluslararası ilişkiler koordinatlarında yoğun stratejik analiz ayrışmalarının daha da materyalize olması karşısında aklı iyice çatallandı.
Daha bir hafta önce petrol fiyatları düzeyinin çok katmanlı analizini okumuş, “hane halkı mobilitesinin ve harcama disiplininin yeniden tesisinde akaryakıt fiyatları etkili olur mu” başlıklı psikanaliz araştırması verileri bireylerin bu konuda hiç bir zihinsel egzersiz yapmadığını ortaya koymuştu.
 Bir başka analizde ise pandemik önlemlerin sonucunda evlerine çekilmek zorunda kalan kitlelerin "sokağa çıkma yasakları tekrar başlarsa” psikolojisinin bireyin ekonomik karar alma süreçlerini içgüdüsel hale evirdiğini, dolayısıyla panik alım -satımlarının ve panik olgusunun enflasyonu tetiklediği tezini de okuyunca her tür ekonomik verinin derlenmesinin mümkün olduğu yeni bir ekonomik yanılsama olgusunun belirdiğini gördü: "Yarın bulamayabilir/ulaşamayabilirsin o halde ne bulursan tüket ve mümkünse depola. Bu bileşik panik psikolojisi ekonomiyi ölçülebilir değil postülat veya argüman olarak algılanabilir boyuta evirmiştir."
Bu yeni olgu metrik ölçülebilir ekonomiyle çelişince bileşik panik ekonomisi diyebileceğimiz çoklu risk algılamalarının kabarttığı seri panik ekonomi tsunamileri oluşmuştu.
Oysa üretim planlı, ileri projeksiyonlu, trendsel de olsa ölçekli ve matematiksel, ve hesaba dayalıydı. Ölçeklendirilemez panik tüketim psikolojisi tabanlı ekonomiyle ölçeklendirilmek zorunda olan kapasite artırma vizyonlu üretim ekonomisi çatışması ortaya çıkmıştı. Yeni bir olgu olmamakla birlikte yıllardır unutulduğu için panik psikolojisi tüketimi tabanlı ekonomi folklorik ve aforizmatik boyutlarıyla birden tüm ekonomi, finans uzmanlarını ve siyasal karar alıcıları ters köşe yapmıştı.
Buna bir de Rusya-Ukrayna savaşının enerji boyutu eklenince panik psikolojisi tüketimi tabanlı ekonomi tüm riskleri aynı panelde değerlendirmeyi zorunlu kılan çok boyutlu ve çok katmanlı ekonomi afet yönetimi stratejisine geçişi zarûri kılmıştı.
Tabloya baktı, buna ABD bile hazır görünmüyordu. Dolayısıyla ABD ekonomi, finans, politik kompleksi dolar bazlı ABD kapsamlı refah düzeyi koruma önlemleri paketi boyutlu çalışmıştı. Çin'in sıfır pandemi stratejisi kapsamında panik psikolojisi tüketimi tabanlı ekonomi uygulanmalarına tüm devletlerden önce geçmiş olduğuna ilişkin sayısız veri seti yığını ile yüz yüze geldi.
Panik psikolojisinin tüm önlemlerden hızlı hareket ettiği artık bir gerçekti.
AB’nin enerji krizi çözümü için önerdiği önlemler bu bağlamda tarih çalışmayı daha da yaşamsal yapıyordu. Tüm devletler panik ekonomisi olgusu karşısında, iç paniklerini algılama ve tanımlama aşamasındaydı. Bu eşik analiz petrol üretimini kısma kararı ile bunu erteletme isteğini açıklıyordu. Oysa küresel ortak sorun bu değildi.
 Enflasyon tanımı ve yapısı, enflasyon hesaplaması ile ilgili sepetteki ürünler sebebiyle sürekli yanlış çıkmaya mahkûmdu. Rusya-Ukrayna Savaşı gösterdi ki enflasyon hesaplamaları sepetine çok spesifik ve stratejik ürünler olan petrol, doğal gaz ve gıdadaki küresel jeopolitik ve jeostratejik olgular da dahil edilmeliydi. Oysa bunlar tanımlı değildi. Yani "ürün " kategorisinde yoktu.
Bu stratejik emtaların ülke ekonomilerine etkileri konusunda ABD’nin küredeki en deneyimli devlet olduğunu bilmekteydi.
ABD’nin son küresel ekonomik gelişmeler karşısında öncelikle elindeki bol olan kaynak üzerinden yani dolar ağırlıklı bir strateji ile diğer tüm dezavantajlı kalemlerde de avantajlı pozisyona geçmek yolunu benimsediği görülmektedir. Bu bağlamda tüm devletler de ellerindeki alternatifsiz emtialar için daha stratejik davranmaktadır. Rusya-Ukrayna savaşı olmasa dahi gıda ve enerji krizi pandemik psikolojik travma sebebiyle yine yaşanacaktı.
Analizini yazmaya başladı: “Bu tablo dünyadaki en stratejik ürünlerin ileri düzey analitik, tarihsel ve dönüşüm dönemleri analizleri içeren öngörüler olduğu gerçeğini bir kez daha açığa çıkarmaktadır.”
Rusya ile Batı ve Suudi Arabistan ile ABD arasındaki enerji bazlı ihtilafların temelinde öngörü farklılıkları ve öngörü metodolojisi sorunları bulunmaktadır.
Rusya'yla ilgili enerji bağımlılığı çerçevesinde yapılan öngörülerin tek taraflılığı en büyük sorundur. AB ve Batı’nın Rusya'ya enerji bağımlılığını azaltma arayışları Rusya'nın da AB/Batı’ya bağımlılığını minimize edecek içeriktedir. Bu boyut jeopolitik risk algılamalarının içinde kaybolmaktadır.
OPEC+ ülkelerinin petrol üretimini kısma kararları da, ABD’nin bu karara yönelik tepkisi de öngörü metotlarındaki farklılıklarda yatmaktadır. Bu ihtilaf noktasının taraflarca bilinmeme olanağı olmadığına göre sorunun bilinenin çok ötesinde ve tarihteki diğer sorunlardan çok daha derin, kompleks ve bir o kadar Murphy Yasaları’nda olduğu gibi sorunlar çözüldükçe yeni ve çok daha büyük sorunlar üretmesi gibi paradoksal yapıya dönüştüğü meydandadır.
ABD küresel çapta tarihinde görülmediği kadar yoğun jeopolitik ve jeostratejik sorunlarla eşzamanlı uğraşırken, Suudi Arabistan’da çevresinde giderek yükselen rafine vinterize jeopolitik risklerle, handikaplarla ve yeni küresel olgularla karşı karşıyadır.
OPEC+ ülkelerinin petrol üretimini kısma kararları Rus petrolünün ihraç kanalları daraldığı anda alındığından çok farklı jeoenerjik strateji sayfaları, jeoekonomi, jeopolitik ve jeostratejik analiz, öngörü ve hesaplamaları da içermektedir.
OPEC+ ülkelerinin petrol revervi ve arz stratejilerinin, ABD ve Batı'nın enerji tedarik ve maliyet stratejileri ile çatışması da bu konjonktürel süreçte doğaldır ve temelde ulusal ve uluslararası enflasyon yatar. İlginç olan döviz kurları gibi ülkeler arası enflasyon kurları uygulaması olmamasıdır. Uluslararası enflasyon olgusu her defasında fiyatlamaların içinde bir kalem olarak servis edilir.
Uluslararası ekonomik işleyişin önümüzdeki süreçte sineğin yağını da hesap eder hale geleceği öngörülürse döviz pariteleri gibi enflasyon pariteleri hesaplamaları geliştirilirse enflasyon rafineri ve vinterize edilmeksizin doğal yapısı ile tanımlanır ve çözülebilir.
Bu bağlamda enflasyonun çıplak ve çekirdek hale getirilene kadarki süreç zeytinyağı başta olmak üzere yağların rafine ve vinterize edilmesi işlemi ile önemli ölçüde örtüşür. İronik olarak bu da enflasyonu bir mal, bir ürün gibi ticarileştirir. Enflasyon ürüne dönüştüğü andan itibaren çözülecek sorun değil, ticareti yapılacak mal ve ürün olarak işlem görür hale gelecektir.
Dünyadaki ekonomik krizin temelinde yeni bir durum olmamakla birlikte enflasyonun küresel bir ürüne dönüşerek ticari bir ürün gibi ticaretinin yapılır hale gelmesi de yatmaktadır.
Bu dönüşüme hazır olan Batı ve Çin’dir. OPEC+ ülkelerin petrol üretimini kısmaya dair kararlarını bir de bu açıdan tekrar ele aldığımızda enflasyonun nasıl stratejik bir ürüne dönüştüğü daha net görülecektir.
Bu bağlamda “uluslararası ilişkilerde de sorunları rafine ve vinterize işlemleri devam etmektedir” saptaması gerekmektedir. Çünkü küresel tablo ham jeopolitik ve jeostratejik "ürünler"i değil rafine ve vinterize jeopolitik ve jeostratejik "ürünler"e yönelerek ayrıştırma, netleştirme ve tasnif yöntemlerini kullanma sürecine girmiştir.
Bu da fabrikasyon stratejiler, jeopolitik ve jeostratejik analizler demektir ki, bir tür yeni uluslararası ilişkiler standardını işaret etmektedir. Orijinal genetiğini kaybetmiş bir uluslararası ilişkiler sistemi organik diplomasi gibi tarımsal kökenli kavramsal çerçeve oluşturacaktır doğal olarak.
Bu yeni siyasal ve diplomatik kültürü hibrit olarak kullanma konusunda test alanı Çin'in Bir Kuşak Bir Yol projesi, Rusya-Ukrayna Savaşı ve küresel hidro karbon sahası olarak öne çıkmaktadır.
Analitik yazılımlar yeni siyasal kültürün fabrikasyon ve robotik yani kulvarize edilmiş boyutunu, klasik diplomatik ve "dostane" ilişkilerle yürütme yeteneği öne çıkacaktır. Bu yeni siyasal kültürün özgün uygulayıcıları başta İngiltere olmak üzere, ABD, Suudi Arabistan, İsrail, Çin, Rusya ve AB bürokrasisidir. Buradaki temel olgu yazılım boyutlu analitik kalitedir.
Sonuç olarak rafine ve vinterize enflasyon dediğimiz sorun aslında yeni siyasal kültürün yani yazılım ağırlıklı analitik derinliğin uluslararası ilişkilerdeki ihtilaf alanlarını da içererek, rafine ve vinterize diplomasiyi de üretmesidir.
Küresel sistem bu yeni rafine ve vinterize enflasyonu, siyasal ve diplomatik kültürü ve stratejiyi bilen ve uygulayan devletler ile uygulamayan devletler şeklinde yeniden oluşmaktadır.
Küresel ekonomik, pandemik ve enerjik, jeopolitik ve jeostratejik kaos yeni bir siyasal kültür ve teknik yaratarak çoklu analitik veri setini, bazen mekanik bazen de bireysel sempatik ilişki bazlı yürütmeyi realize ettirmektedir.
Bir yandan buyurgan mekanik uygulama uluslararası ilişkilere yeniden dönüş yaparak birçok travmayı da tetiklemektedir. Çin ise buyurgan değil de "diğergam" bir yaklaşımla ve geleneksel Çin diplomatikliğiyle buyurgan mekanik uygulamanın örselediği alanda büyümektedir. Hem dünya hem de hegemonya haritasında değişimler hızlanarak artacak bir vasat bulmuştur.
Enflasyon denilen olgu bin başlı, bin beyinli ve dört bin ayaklı mitolojik varlık gibi önüne gelen her şeyi yeniden dizayn etmektedir. Bunun yanı sıra her şeyi dizayn eden enflasyon yine her zamanki gibi büyük kalıcı küresel dalgalanmaları da haber vermektedir.
Enflasyon sanki tanrısal bir öz gibi sözcüğün tam anlamıyla her şeyin ama her şeyin içinde bir zerre bulunarak, gerektiğinde Voltran oluşturarak bütünsel etki yaratmakta, gerektiğinde de bünyesinde bulunduğu nesnede hissedilmeyen parça tesiri yaratmaktadır. Bu yönüyle bazen virüs ve bazen de yerinde bir tanımlama ile canavar olabilmektedir.
Enflasyonun bu yapısını bilenler onu küredeki her şeyi değiştirmekte neden kullanmasınlar? Ya da nasıl kullanmaktadırlar?
Analizini okudu. Analizi yine yeni ortaya çıkan olguları tanımlayacak içeriği ile kavramsal çerçeveyi genişletecekti. Şimdilik bu kadar kâfiydi.