Megrahi Lockerbie’nin 271. kurbanı mı?

Lockerbie davası yeniden gündeme geldi. Washington’un Lockerbie olayındaki bombayı yapmakla suçladığı eski bir Libya istihbarat görevlisinin kaçırılma girişiminin ardından bazıları Libya'daki siyasi çatışmada bu davayı kullanmaya çalıştı.
Lockerbie davasının gün yüzüne çıkmasıyla şu soru tekrar gündeme geliyor: Abdulbasit el-Megrahi Lockerbie’nin 271. kurbanı mı? İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde Pan Amerikan Hava Yolları’na ait bir uçağa yerleştirilen bombayı patlatmakla suçlanan Abdulbasit’in adil bir şekilde yargılanmadığına ilişkin sesler yükseliyor. Ailesi, bazı hukukçular ve birçok insan hakları aktivisti de Megrahi’nin bir parçası olduğu merhum Albay Kaddafi rejiminin tutumuna aldırmaksızın bunu savunuyor.
Kasım 1991'de iki Libya uyruklu şahıs hakkında tutuklama emri çıkarılmıştı. Libya, ABD tarafından kendisine 10 yıl boyunca uygulanan ambargonun ardından iki kişiyi 1999'da Hollanda'daki Camp Zeist'te yargılanmak üzere teslim etti. Hollanda topraklarında kurulan bir İskoç mahkemesinde şahsılardan biri suçlu bulunurken, diğeri beraat etti.
Kaddafi rejiminin tüm giderlerini karşıladığı Megrahi, cezasının bir kısmını özel bir hapishanede çektikten sonra kansere yakalanması sonucu kötüleşen sağlık koşulları nedenleriyle serbest bırakıldı. Serbest bırakıldıktan iki yıl sonra Trablus'ta hayatını kaybeden Megrahi, her zaman masum olduğunu söylüyordu.
Bugün Megrahi’nin ailesi, Megrahi’nin masum olduğunu ispatlama çabalarını sürdürüyor. İskoç yargısının ailenin beraat talebini reddetmesine rağmen, aile çocuklarının suçsuzluğunu kanıtlama çabalarına devam ediyor. Şubat 2011'den sonra ‘Libya devleti’, Lockerbie davasında vatandaşı aleyhine verilen karara karşı temyiz başvurusunda bulunmaktan vazgeçti. Böylece İskoç Temyiz Mahkemesi'nin de temyiz başvurusunu reddetmesinin ardından aile en yüksek İngiliz mahkemesi önünde suçlamaya itiraz etmeye gitti. Bu da, mahkemenin İskoç mahkemesine kiralanan Hollanda’nın toprak parçasına kapılarını kapatmasının ardından Lockerbie’ye gidiş biletini pahalıya mal edecek. Hollanda’da kurulan mahkemede dünyada eşi benzeri olmayan bir yargılama gerçekleştirilmişti. Megrahi 1988 yılında Pan Amerikan Hava Yolları’na ait bir uçağı Lockerbie kasabası üzerinde patlatarak 270 kişinin ölümüne sebep olmaktan suçlu bulunmuştu. Şimdi Megrahi’nin olay mahallinde değil de yargılandığı topraklarda kazanın 271. kurbanı olduğu söyleniyor.
Megrahi'nin davasında feci bir hatanın olup olmadığına ilişkin tartışma, İskoç Ceza Davaları İnceleme Komisyonu’nun ‘adli bir hatanın’ olabileceğini söylemesine neden oldu. Zira davanın tek tanığı, Megrahi'yi gazetedeki bir fotoğraftan tanıyan Maltalı tüccar Tony Gauci. Bu da mahkemenin dayandığı delillerin zayıf olup mahkumiyete yol açacak seviyede olmadığını ve mahkemenin adli değil, siyasi olduğunu gösteriyor. Ailenin avukatı Claire Mitchell çarşamba günü yaptığı açıklamada, Megrahi'nin ceza almasında çok önemli payı olan teşhisin ‘bir değeri olmadığını’ söyledi.
The Guardian gazetesine göre İngiliz makamlarının davayla ilgili belgelerin gizliliğini kaldırmayı reddetmeye devam etmesi, İngiliz istihbaratının olayın içindeki bir Arap ülkesinden aldığı rapora göre ilgili Arap ülkesinin bir istihbarat ajanının karıştığını ortaya koyuyor. Bombayı yaptığını itiraf eden yeni bir Libyalı sanığın olduğu iddia edilmesine ve Libya'daki yeni yetkililere yaptığı itirafların ciddiyeti pek çok kişi tarafından sorgulanmasına rağmen bu ajanın aslında Megrahi ile bir ilişkisi yoktu.
Olayın arkasında Libya mı var? Yoksa suçlamaların hızlıca yapılıp İskoç mahkemesinin, egemenliğinden vazgeçip yargı sürecinin merkezi olmaya karar veren Hollanda’ya taşınmasıyla, İskoç yargı tarihinde ilk kez görülen düzenlemeler ve uzlaşmalar çerçevesinde alelacele bir yargılama yapılmasının arkasındaki neden Kaddafi rejiminin yargılanması mı?
Megrahi suçsuz olduğunu tekrar tekrar söylerken bu hayattan göçtü. Şimdi gündemde şu soru var: Uçak patlamasının arkasında kim vardı? Megrahi gerçekten Lockerbie olayının 271. kurbanı mıydı?