Çin'in arabuluculuğu sürdürmemesi büyük kayıptır

Başlangıcından itibaren Rusya-Ukrayna savaşının ne kadar süreceği ve ne zaman duracağı konusunda spekülasyonlar ve beklentiler dillendirildi. Bu beklentilerin çoğuna göre, Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Ukrayna'ya milyarlarca dolar finansman, çeşitli türde silah ve mühimmat tedarik etmesine rağmen, iki ülke arasındaki askeri güç eşitsizliği nedeniyle savaş 1 yıldan kısa bir süre içinde muhtemelen bitecekti. Tıpkı İkinci Dünya Savaşı'nda ABD’nin Japonya'nın Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine iki atom bombası atması ve Tokyo’nun derhal teslim olduğunu deklare etmesi gibi, Moskova, nükleer gücünün savaşı herhangi bir saatte, günde, ayda veya yılda durdurabileceğine inandığını ima ediyordu. Ama Ukrayna savaşı ilk yılını tamamladı ve bitmedi, kimse de artık savaşın ne zaman biteceğine, ateşkesin bir ay, bir yıl, 10 yıl hatta 100 yıl sonra mı deklare edileceğine dair herhangi bir tarih tahmininde bulunmaya cesaret edemiyor. Tarih bize, bazıları tek bir damla kan dökmeden (!) devam eden uzun küresel savaşlara dair örnekler verir. İşte en uzun 5 savaşı içeren bir liste:
1- Kızılderililer- Meksika Savaşı: 1519'dan 1933'e kadar 414 yıl sürdü. Savaş, İspanyollar ve Meksika’daki Kızılderililer arasındaki bir dizi silahlı çatışmadan kaynaklandı.
2- Arap-Bizans Savaşı: 629'dan 1180'e kadar sürdü ve muharebeleri Orta Avrupa'da yaşandı. Bu, iki taraf arasında İslam'ı yaymak için yapılan ilk savaştı ve Bizanslıların gücüne rağmen Arapların zaferiyle sonuçlandı. Çünkü Müslümanlar, kazanmalarına yardımcı olan askeri taktikler izlemişlerdi.
3- Hırvat-Osmanlı savaşları: Macaristan ve Hırvatistan topraklarında 1443'ten 1878'e kadar sürdü.
4- Sırp-Osmanlı savaşları: 606 yıl sürdü ve 1918'de sona erdi.
5- Bulgar- Osmanlı savaşları: 610 yıl sürdü.
Ancak en garip savaş, Hollanda ile Birleşik Krallık'ın (Britanya) güneyinde yer alan Scilly Adaları arasındaki barışçıl savaştır. 335 yıl sürdü ve tek bir kurşun atılmadı. Bu da onu tarihteki en uzun ve en az can kaybının yaşandığı savaş yaptı. Bu "barışçıl savaş" uzunluğuna rağmen Guinness Rekorlar Kitabına girmedi, çünkü hiçbir kurşun atılmadı ve can kaybı ya da yaralı yok!
Yüzyıllar süren bu savaşlara karşılık, Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının uzunluğu, milyonlarca sivil ve askeri ölüme rağmen, solda sıfır kalıyor. Bu iki savaş insanlık tarihindeki en şiddetli savaşlar sayılıyor. Büyük siyasi değişimlere, gelişmiş silahlardan kaynaklanan büyük askeri kayıp oranlarına yol açtıkları için de sonuçları benzersiz. Gelgelim, çok sayıda  ülkeyi kapsayan küresel sömürgecilik, iç savaşlara ek olarak, bu iki savaşın öncesinde ve sonrasında çeşitli kıtalardaki can kayıplarını milyonlarca artırdı.
Arap dünyasında İsrail-Filistin savaşı, 1948'den önce başlayan ve Siyonist işgal ile ırk ayrımcılığının bir sonucu olarak halen devam eden en uzun çağdaş savaşlardan biri olarak kabul ediliyor. İran-Irak savaşı, 1979'da Şah monarşisinin devrilmesinden sonra İran'da iktidara gelen Humeyni rejimi nedeniyle uzun süreli (1980-1988) çağdaş savaşlardan biridir.
2003 yılında Irak’ın maruz kaldığı Amerikan işgalini Filistin'deki Siyonist işgalin yanına yerleştiriyoruz. Siyonistler, Filistinlileri hakları, vatanları, özgürlükleri ve hatta BM'ye tam üyelikleri olmayan yeni Kızılderililere dönüştürmenin peşindeler.
BM genel sekreterlerinin her yeni yılda dünya çapında ateşkes çağrısı yapması adettendir, ancak barış tüm insanlık için dünyada daha iyi bir yaşamın gerçek bir cephanesi olmasına rağmen, savaşan ulusların kulakları bu çağrılara kapalı. BM Genel Sekreteri Guterres, Rusya-Ukrayna savaşı dahil savaşları "saçma ve boş” diye nitelendirmişti. Geçen yılın Nisan ayında Rusya Devlet Başkanı Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile ayrı ayrı görüşmüştü. Guterres, "Savaş ne kadar erken biterse Ukrayna, Rusya ve tüm dünya için o kadar iyi" demişti. Ancak geçen yıl iki ülkeyi ziyaretinden sonra "Savaş toplantılarla bitmez" demişti ve bunda haklı. Savaşı durdurmak için Moskova ile Kiev arasında arabuluculuk yapmaya çalışan son kişi Çin Devlet Başkanı oldu. Bu yüzden Moskova'yı ziyaret etti, ancak sonrasında Kiev'i ziyaret etmemesi, Moskova’da arabuluculuk çabalarının başarısız olduğu anlamına geliyor.
"Savaş hukuku" terimi, siyaset bilimi, hukuk ve kanun fakültelerinde öğretilen genel uluslararası hukukun bir yönünü ifade eder. Özel olarak savaş başlatmak için kabul edilebilir gerekçeleri ve savaş zamanında kabul edilebilir davranış sınırlarını tanımlar.
Herhangi bir savaş ilanının ele aldığı insani hukuk ve modern terminolojinin önemli hususları arasında, bir ordunun teslim olmasının kabulü ve savaş esirlerine muamele vardır. Hastane, itfaiye merkezleri, tren ve istasyonları, havaalanları, köprüler ve geçitler gibi bazı altyapı hizmetlerinin, müzeler, parklar, tema parklar gibi kültür sembollerinin gereksiz yere zarar görmesine veya ağır şekilde tahrip edilmesine neden olabilecek bazı silahların yasaklanması gibi özel kararların askeri gereklilikleri de önemli bir husustur. Bu nedenle, her istikrarlı hükümet, çatışmayı savaş yasalarına saygı duyarak yönetmek için rakiplerinin savaş durumunu öğrenmelidir.
Savaş hukukunun en önemli sonuçlarından biri, savaşın başlangıcında açıklanan siyasi hedeflere ulaşmakla sınırlı kalması ve gereksiz yıkım veya geniş toprak kontrolüyle sonuçlanmamasıdır. Savaş hukuku, hem sivil halkın hem de savaşan askerlerin insani acı ve sıkıntılarını hafifletmek, savaş esirlerini, yaralıları ve hastaları korumak için herhangi bir savaşın hızla sona erdirilmesini zorunlu kılar.
Her halükarda, bilge Çin Devlet Başkanının atom bombasının kullanılması noktasına varabilecek anlamsız bir savaşa son vermek için Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki arabuluculuk misyonunu sürdürmemesi büyük bir kayıptır. Şu anda alternatif bir arabulucu yok gibi ve uluslararası basının Çin Devlet Başkanı'nın Rusya ziyaretinin Ukrayna savaşına geniş çaplı etkileri olacağı yönündeki beklentileri boşa çıktı. Politikacılar ve diplomatlar, her iki tarafın da güvendiği yeni bir arabulucu ortaya çıkmadığı takdirde Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşının çıkmaza girdiğini biliyorlar.
Her akşam kendimize sorduğumuz soru şu; BM neden büyük krizleri veya destansı savaşları çözemedi? Filistin sorunu ve İsrail işgali gibi tüm büyük siyasi krizler, 100 yıl sürseler bile, içinden çıkılmaz görünüyorlar. Sorun şu ki, bir Amerikan veya Rus “vetosu” ile karşılaştıklarında, herhangi bir özel savaş veya krizin koşulları daha da derinleşiyor. Hal böyleyken New York Times'ın başyazısında "BM neden dünyanın sorunlarını çözemiyor?" diye sorması şaşırtıcı değil mi?
BM Genel Sekreterliği görevini 5 kıtadan generallerin dönüşümlü olarak devralmasını mı önerelim?