Artık Rus askeri birimlerinin donanımı ve askeri yetenekleri ile ilgili bilgi edinmek ve düşmanlarının faydalanabileceği zayıf noktalarını keşfetmek için aralarına casuslar göndermeye gerek yok. Aynı şekilde 2. Dünya Savaşı’nda Nazi güçlerinin planlarını ve hareketlerini öğrenmek için müttefik güçlerin kullandığı primitif araçlar gibi, Ukraynalıların savaş hattının arkasında neler olup bittiğini öğrenmek için bugünün gelişmiş keşif cihazlarına ihtiyaçları da yok.
Zira bugün ‘yoldaş’ Yevgeny Prigozhin’in açıklamalarını takip etmek yeterli oluyor. Bu değerli hazine, Rus güçlerin komutanlığındaki başarısızlıklar, cephane eksikliği, Savunma Bakanlığı’nın savaşı yönetememesi ve Bahmut cephe hatlarında ya da Putin’in güçlerinin boğulduğu diğer cephelerde öldürülen askerlerin sayısını umursamayan -Prigozhin’in deyimiyle- ‘göbekli’ üst düzey Rus yetkililer hakkında ihtiyacınız olan bilgiyi veriyor.
Komplo teorileri sizi, Prigozhin’in Vladimir Zelenskiy’nin ‘ajanından’ başka bir şey olamayacağını düşünmeye itebilir! Bunun ‘kanıtı’ da basit: Wagner grubunun lideri Bay Prigozhin’in, başarısız olarak gördüğü Rus ordusunun performansıyla ilgili gözlemlerini iletmek için, düşmanlara hizmet eden ve müttefikleri rahatsız eden basın açıklamalarından başka yolları olmalı.
Prigozhin, Başkan Putin ile en sıkı ilişkisi olan Rus politikacılardan biri olarak biliniyordu (ve bu hala böyle mi bilmiyorum). Moskova ve St. Petersburg’da Kremlin’in efendisinin verdiği partiler için yemek hazırlayan bir restoran zincirine sahip olduğundan ‘Putin’in aşçısı’ olarak nam salmıştı. Ayrıca liderliğini yaptığı Wagner grubu ‘Putin’in özel ordusu’ olarak tanımlanıyordu. Putin ile aralarındaki bu ilişki koptu mu yoksa Prigozhin Rusya Devlet Başkanı’nın numarasını kaybetti de Ukrayna’yı ‘Nazi’ halkından kurtarmak için 15 ay önce Kremlin lideri tarafından başlatılan ‘özel operasyonun’ geleceği için pek hayra alamet olmayan yüksek tonlu açıklamalar yapmadan sesini duyuramıyor mu?
Prigozhin iki gün önce, Rus ordusunun bir tugayının tamamının Bahmut’taki mevzilerini terk ettiğini (burada yayınlanmaya uygun olmayan bir ifade kullanıyor) ve adamlarını yalnız bırakarak 500’ünün ölmesine sebep olduğunu açıkladı. Kuvvetlerinin, savaşa devam etmek için talep ettikleri mühimmatın yalnızca yüzde 10’unu aldığını söyledi.
Ayrıca kuşatma altında bulunan Bahmut’taki mevzilerini terk etmemelerinin emredildiğini söyledi. Bahmut aylardır şiddetli çatışmalara tanık oluyor ve burada savaşan Rus ordusu ve Wagner güçleri şehrin kontrolünü ele geçiremiyor. Rus liderliği Wagner güçlerine herhangi bir şekilde geri çekilmelerinin ‘ülkeye ihanet’ olarak kabul edileceğini bildirdi. Prigozhin bu tehdide “Hain, bize ihtiyacımız olan silahları sağlama emirlerini imzalamayı reddeden kişidir” sözleriyle yanıt verdi. Buna, çatışmalarda hayatını kaybeden Wagner savaşçılarının bedenleri arasındayken çektiği bir videoyu ekledi. Eleştirilerinin çıtası, Ukrayna savaşında Rusya için her şeyin yolunda olduğu izlenimini veren ‘büyükbaba’ olarak nitelendirdiği kişiye kadar çıktı.
Prigozhin’in kastettiği bu ‘büyükbabanın’ kim olabileceğine dair pek çok soru gündeme geldi. Oysaki, savaş ve Rusya’daki diğer her şeyle ilgili emirler verip Kremlin’de oturan tek bir ‘büyükbaba’ olduğu malum. Wagner lideri bu kişiyi ‘boş kafa’ olarak nitelendirerek, “Büyükbabanın tam bir boş kafa olduğu ortaya çıkarsa çocuklarımızın, torunlarımızın ve Rusya’nın geleceği ne olacak?” diye sordu.
Şunu söylemeye gerek bile yok, Rusya’da hiç kimse üst düzey liderlere yönelik bu tür eleştirilerde bulunmaya cesaret edip de cezasız kalmaz. Muhalifler, Aleksandr Soljenitsin’in başyapıtı ‘Gulag Takımadaları’nda anlattığı kampları anımsatan hapishanelerde yıllardır çürüyor. Orduda savaşa liderlik eden generaller, Putin’in planlarına karşı çıktıkları veya performansları Putin’i tatmin etmediği için görevden alındılar. General Surovikin buna bir örnek. Zira geçen ocak ayında görevden alınarak General Gerasimov genelkurmay başkanı olarak atanmıştı. Ancak Gerasimov ve Savunma Bakanı Şoygu da kendilerini başarısızlık ve savaşı kötü yönetmekle suçlayan Wagner liderinin eleştirilerinden kurtulamadılar.
Yevgeny Prigozhin’in eleştiri çıtasını bu kadar yükseltmesine izin veren gücü nereden geliyor? Çoğunluğu paralı askerlerden oluşan Wagner ordusu, Rus düzenli birliklerinin yanında savaşan en amansız birliklerden biri. ABD’lilerin Ukrayna’da 50 bin savaşçısı olduğunu tahmin ettikleri bu grup, Putin’in Rusya’ya ilhak ettiği Donbas bölgesindeki dört doğu bölgesinin ele geçirilmesiyle sonuçlanan kritik savaşları yürüten grup. Bu grup ayrıca, Putin’in Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’e askeri destek vermesini kolaylaştırmış ve bu da 2015’ten sonra savaş dengesinin tersine dönmesine yol açmıştı. Wagner şu anda faaliyetlerini genişletmiş durumda. Bu grup aracılığıyla Rusya’nın nüfuzu Libya, Sudan, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti vb. yerlere kadar uzanıyor. Bu nüfuz yayılımı nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere Wagner grubunu ‘terör örgütü’ listesine almaya hazırlanıyor.
Putin’in Wagner grubuna ihtiyacı var ve eski dostu Prigozhin ile ilişkilerini iyi tutması gerekiyor. Bununla birlikte, savaşa ve liderliğe yönelik eleştiri çıtasını yükseltmek, Rusya içindeki diğer seslerin de yükselmesini sağlayabilir. Bu, Kremlin liderinin sessiz kalamayacağı bir konu.
