Tüm Siyonizm türevleri elbette din temelli değildir. Özetle ifade etmek gerekirsek İsrail’de dört temel Siyonizm damarı bulunmaktadır.
1-Solcu Siyonizm: Avoda Partisi’nin temsil ettiği akımdır. Komünal idealizm esasında İsrail toplumunun teorik kurgulanmasını ve pratik inşasını gerçekleştirmişlerdir. Ben Gurion tarafından temsil edilmiştir.
2-Liberal Siyonizm: İsrail'in ilk Cumhurbaşkanı Chaim Weizmann ve Başbakan Araplarla eşitliği, Gazze ve Batı Şeria’da Filistin devletinin kurulmasını savunurlar.
3-Ulusal/Revizyonist Siyonizm: Vladimir Jabotinsky öncülüğündeki sağcı Siyonizm. Begin Likud
4-Dini Siyonizm: Dini referansları, Yahudi dini metinlerini (Halaha, Mişpet İvri) sürekli vurgulayan ve söylem repertuarının esaslı meşrulaştırıcı parçası haline getiren, mesiyanik beklentileri politikleştiren, toplumsal tabanını ise öncelikle Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te öbeklenen yerleşimcilerden alan, Likud ve HaBayt HaYehudi partilerinde politik olarak kurumsallaşan konfederal bir ideolojik hat.
19. asırda Almanya'da yaşamış Ortodoks Zvi Hirsch Kalischer, Macaristan Yahudi'si Moshe Shmuel Glasner ve Bosnalı Yehuda Shlomo Alkalay’ın fikirlerinde şekillenmiş, 1920'li ve 30'lu yıllarda Filistin'in ilk Başhahamı olmuş Abraham İsaac Kook ve oğlu Zevi Judah Kook tarafından desteklenmişti. Siyonizm'in bu kolu "İsrail'in kurulması dindar Yahudilerin üzerine farzdır ve Siyonizm'e yardım etmek Tanrı’ın yolunda olmak demektir" söylemi ile kendini ifade ediyor ve "Tanrı’nın bize verdiği mirasın bir metrekaresinden bile vazgeçmek söz konusu olamaz" prensibini savunuyor (David, Samson, Torat Eretz Yisrael, New York, Lambda Publishers, Inc., 1991, p. 185. Gurbanov, Elşen. “Tarihten Günümüze Siyon Aşkı ve Siyonizm Türleri.” İsrailiyat: İsrail ve Yahudi
Çalışmaları Dergisi, no. 2 (Yaz 2018): 146-166. )
Dini temelli Siyonizm bugün itibariyle İsrail’de güçlenen bir fundamentalizm akımıdır. Gerek hükümet üzerinde etkileri artmakta gerekse de tatmin edilmeleri için devlet tarafından sürekli biçimde önleri açılmaktadır. (Dini/Dinci Siyonistlerin analizi için bkz.)
Sonuç itibariyle ister laik ister dinci olsun Siyonizm kendisine Tevrat’tan olumlu bir meşruiyet zemini bulamaz. Yine Hristiyan-Siyonizmi olarak tanımlanan kimi Evangelist söylemlerin de Kitab-ı Mukaddes temelli İsrail destekçiliğinin de Kitab-ı Mukaddes’in çarptılmış sapkın bir yorumu olduğu belirtilmelidir.
Siyonizm, elbette seküler temelde kurulan ulusalcı bir ideolojidir ancak çarpık dinsel gelenekten de beslenir. Makalemizde Siyonizm’in dini boyutuna odaklanıldı. Konunun detayları için Israel Shahak’ın Türkçe’ye “Yahudi Dini Yahudi Tarihi” (Düşün Yay.) ve Norton Mezvinsky ile birlikte yazdığı “İsrail’de Yahudi Fundamentalizmi” (Düşün Yay.) adlı eserlerini tavsiye ederim. Yine Yahudi yazarlardan Ilan Pappe’nin "İsrail Hakkında On Mit” (Nika yay.) Norman G. Finkelstein’ın “Holokost Endüstrisi” (Kırmızı Kedi Yay.) Gilad Atzmon’un “Göçebe Kimlik & Yahudi Kimlik Siyaseti Üzerine Bir İnceleme” (Mana Yay.) ve Şlomo Sand’ın “Yahudi Halkı Nasıl İcat Edildi?” (Doğan Kitap) adlı çalışmaları okunabilir.
İsrail'in Ötekileri: Öteki İsrail
İsrail toplumu sadece savaşı destekleyenlerden oluşmuyor.
1-Sosyalist+Liberal Yahudi sivil toplumu
2-Ultra-Ortodoks Haredi Yahudileri
3-İsrail vatandaşı Filistinliler
4-Falaşalar
Gelin İsrail içerisindeki farklı kesimleri tanıyalım:
1-Sosyalist+Liberal sivil toplum/aydınlar
Peace Now, Breaking the Silence, BT’selem, Adalah, HaMoked, Yesh Din, Gisha ve ACRI gibi özgürlükçü gruplar Filistinlilere yönelik baskılara karşı ortak hareket ediyorlar. İki Devletli çözümü savunuyorlar.
2-Ultra-Ortodoks Haredi Yahudileri
İsrail Devletine inançları sebebiyle karşılar. Askere gitmiyorlar. Filistinlileri destekliyorlar. yüzde 10'luk nüfuslarıyla büyük bir kesimi oluşturuyorlar.
3-İsrail Vatandaşı Filistinliler:
Seküler kanadını Ortak Arap Listesi/Eymen Avde , İslamcı kanadını İslami Hareket Mansur Abbas ve Raid Salah temsil ediyor. İsrail meclisinde kritik kilit bir konuma ulaştılar. İsrail'in yüzde 25'i Filistinli.
4-Falaşalar:
Etiyopya'dan vaatlerle göç ettirilen siyahi Yahudiler. Irk ayrımına ve sınıfsal sömürüye tabi tutuluyorlar. İsrail'de 200 bin Falaşa yaşıyor.
Kalın Sağlıcakla…
