Elektronik çip savaşı

Bilim camiası, 10 yıldan daha kısa bir süre içerisinde insan beyninin komutlarını hassas ve karmaşık elektronik çipler aracılığıyla komplike elektronik cihazlara yönlendirebileceğini düşünüyor. İngiliz gazetesi Financial Times’ın teknik editörü Gillian Tett, şu ifadelere başvuruyor:
“Enerji konularında uzman yazar Daniel Yergin’in dediği gibi Son yıllarda küresel güç dengesinin kaynak veya ‘ödül’ tarafından şekillendirildiği varsayımı ile hareket edildi. Ancak şuan mikroçipler, fosil yakıtların 21. yüzyıldaki stratejik versiyonu sayılıyor” ifadelerine başvuruyor. Şayet petrolün bulunduğu bölgelerin coğrafi konumları son 50 yıldır jeopolitiği belirliyorsa önümüzdeki beş yılı da elektronik çip fabrikaları belirleyecek. Yeni jeopolitik bu şekilde.”
Çip endüstrisinin başlangıç noktasını teşkil eden ABD, 30 yıl önce bu endüstrinin yüzde 37'sini kontrol altında tutarken bugün ise bu oran yüzde 12’yi geçmiyor. Bugün bu önemli endüstrinin en az yüzde 80'i Asya kıtasında yer alıyor. Tayvan'daki stratejik varlığı, bu endüstri için çok önemli bir odak noktasını teşkil ediyor. Dolayısıyla Tayvan, Çin tarafından tehdit ediliyor. Bu durum, çip endüstrisinde yer edinmek için Tayvan’a eşi benzeri görülmemiş derecede kapsamlı mali teşvikler sunmaya karar veren ABD ve Avrupa Birliği (AB) yasama çevrelerindeki büyük kafa karışıklığını mükemmel bir şekilde açıklıyor.
Geçtiğimiz günlerde düzenlenen Aspen Güvenlik Forumu’nda ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü Willam Burns ve Birleşik Krallık Dış İstihbarat Servisi (MI6) Başkanı Richard Moore, Çin'in Batı için ‘en büyük tehdit ve önde gelen rekabet haline geldiğini’ belirtti. Burns, Çin'in Tayvan'ı satın almasının, bunun olacağı varsayımına değil, nasıl olabileceğine bağlı olduğunu da ekledi.
Aynı platformda söz alan ABD’nin en büyük çip üreticisi Intel'in CEO'su Pat Gelsinger, Asya'nın elektronik çip endüstrisi üzerindeki kontrolü ve bu yöndeki hakimiyetini sürdürme tehlikesi konusunda uyarıda bulundu.
Şirketinin ABD’deki elektronik çip endüstrisini desteklemek için 52 milyar dolar sağlaması yönünde ABD Kongresi'ne baskı uyguladığını da ekledi.
Bu, 99 yaşındaki ABD’li diplomat Henry Kissinger’ın Çin ile ABD arasındaki ilişkilerin bugün eskisinden farklı bir düzeye ulaştığı yorumunda bulunduğu karmaşık ve önemli bir sahne. Modern teknolojinin bu ilişkide etkili bir oyuncu haline geldiğini söyleyen Kissinger, bu nedenle aralarındaki herhangi bir savaşın son 30 yılda hayal edemeyeceğimiz yansımaları ve boyutlarının olacağını belirtti. Diğer yandan iki ülkenin cephaneliklerindeki yapay zekanın ve diğer teknolojilerin tehlikelerini kontrol etmek için iletişim halinde kalması gerektiğine de değindi. Zirâ geçmişteki hiçbir ülkenin bu alandaki sıkıntıları ele almadığını belirtti.
Batı, Asya'daki çip endüstrisinin vaziyeti, aynı zamanda bu endüstrinin ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa'daki endüstriyel tabanını geliştirme üzerine odaklanıyor. Bunlar ertelenmesi mümkün olmayan varoluşsal meseleler. Ertelenmesi, rakip ülke Çin’e Batı’nın karşı karşıya kalacağı maliyeti artıracak güçlü avantajlar sağlayabilir.
Batı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişimini dünya ekonomisini etkileyen, enflasyonu ve tedarik zincirindeki kesintileri körükleyen bir zorbalık olarak değerlendiriyor. Ancak Çin'in dünyadaki ekonomik ve finansal ağırlığı, Tayvan'ın elektronik çip endüstrisindeki yeri göz önüne alındığında Çin’in Tayvan’ı işgali tamamıyla farklı olurdu.
Elektronik çip endüstrisi, gelecek beş yıl içerisinde farklı ceplerde jeopolitik çatışmalara sahne olacak. Zirâ araçlar, evde kullandığımız aletler, internet gibi birçok husus bu önemli endüstriye bağlı. Bu, şekillenmeye başlayan yeni dünya.