1,4 milyar içten yanmalı otomobil arasında 26 milyon elektrikli otomobil

Uluslararası Enerji Ajansı'na göre 2022'de dünya yollarındaki elektrikli otomobil sayısı yaklaşık 26 milyon adede yükseldi. Diğer uluslararası bilgiler ise 2022'de dünya genelinde içten yanmalı motorlu otomobillerin toplam sayısının yaklaşık 1,4 milyara ulaştığına işaret etti. Bu rakamlar, halihazırda mevcut elektrikli otomobil sayısı ile içten yanmalı motorlu otomobil sayısı arasındaki büyük uçurumu açıkça gösteriyor. Bugün itibarı ile net sıfır emisyon için belirlenen tarih olan yüzyılın ortasında (2050) elektrikli otomobil sayısının küresel olarak içten yanmalı motorlu otomobil sayısını yakalaması için ne kadar büyük bir artışın gerektiğine işaret ediyor.
Uluslararası Enerji Ajansı'nın geçen hafta yayınladığı elektrikli otomobillere ilişkin yıllık rapor, dünya yollarındaki elektrikli otomobil sayısının 2021'e göre yüzde 60 artışla 26 milyon adede yükseldiğini gösteriyor. Bu, 2021 ile 2022 arasındaki yıllık artış olarak yaklaşık 3,5 milyon elektrikli otomobil olduğunu ifade ediyor.
Ajansın raporu, elektrikli otomobil satışlarının bir ülkeden diğerine farklılık gösterdiğini, ancak Çin'deki satışların küresel olarak en üst sıralarda yer almaya devam ettiğini, ardından Avrupa'nın ve üçüncü olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin geldiğini gösteriyor.
Çin'de kayıtlı elektrikli otomobil sayısı, 2022'de dünya çapında kayıtlı elektrikli otomobil sayısının yüzde 60'ını oluşturdu. Ayrıca, 2022 yılında Çin'deki toplam elektrikli otomobil sayısı 13,8 milyona ulaşarak, ilk kez dünya yollarındaki toplam elektrikli otomobil sayısının yüzde 50'sinden fazlasına ulaştı. Çin'de elektrikli otomobil sayısındaki artışın ardında, elektrikli araçlar üreten şirketlere 10 yılı aşkın süredir devam eden yardım politikası var.
Bu yardım biçimleri arasında, pandemi döneminde 2020 - 2022 yıllarında alıcılara sağlanan teşvikler, altyapı inşasını hızlandırmaları için şirketlere verilen mali destek, içten yanmalı motorlu araçların tescili konusunda katı politikalar uygulamak da yer alıyor.
Bu politikaların bir sonucu olarak 2022’de, Çin iç pazarlarındaki toplam otomobil satışları içinde elektrikli otomobil satışlarının payı yüzde 29 oldu. Bu oran 2021 yılında yüzde 16 iken, 2018-2020 döneminde yüzde 6’nın altındaydı. Çin, 2025 yılında elektrikli otomobil satışlarının Çin yerel pazarlarındaki toplam otomobil satışlarının yaklaşık yüzde 20'sini oluşturması hedefine şimdiden ulaştı.
Çin'in kara taşımacılığı sektörünü "elektrikleştirme" politikası, 2030 yılında iç pazardaki elektrikli otomobil satışlarının “emisyonun azaltılması gereken alanlar” olarak sınıflandırılan bölgelerde toplam otomobil satışlarının yüzde 50'sini oluşturmasını hedefliyor.  Ülkenin genelini kapsayan hedefi ise, 2030 yılına kadar elektrikli otomobil satışlarının iç pazardaki payının yaklaşık yüzde 40’a varması. Çin’in belirlediği takvime uyması ve özellikle şu anda olduğu gibi eyaletlerdeki yerel yönetimlerle mevcut iş birliğinin sürmesi halinde, hedeflerine beklenen tarihlerden önce ulaşacağı tahmin ediliyor.
Nitekim eyalet yönetimlerinin iş birliği, Çin'deki elektrikli otobüs kullanımının hızlanmasına ve iç pazarın dünyanın en büyük elektrikli otobüs pazarı haline gelmesine yardımcı oldu. Şin Shenzhen'de tüm otobüsler ve taksiler elektrikli hale getirildi, böylece 2025 yılına kadar elektrikli otomobiller ve otobüsler yeni satışların yüzde 60'ını oluşturacak. Guangxu'da da elektrikli otobüs satışlarının 2025 yılına kadar satışların yüzde 60'ına ulaşması bekleniyor.
2022'de Avrupa'daki elektrikli araç satışları 2021'e kıyasla yüzde 15'in üzerinde arttı ve Avrupa genelinde toplamda 2,7 milyon adede ulaştı. Avrupa’daki yeni elektrikli araç satışları dünya çapındaki satışların yaklaşık yüzde 10'unu oluşturuyor. Avrupa Ortak Pazarı ülkelerinde 2020 - 2024 döneminde uygulanacak emisyonu azaltma yasalarının etkisiyle ortak pazar ülkelerindeki elektrikli otomobil satışları arttı.
Öte yandan, 2022 yılında enerji fiyatlarındaki artış, içten yanmalı otomobil ile elektrikli otomobil arasında kıyasıya bir rekabete yol açtı. Zira aynı zamanda bir yandan benzin ve motorin fiyatları artarken diğer yandan elektrik fiyatları da arttı.
Avrupa, küresel satışların yüzde 25'ini oluşturdu. Almanya'da elektrikli otomobil satışlarının sayısının 2022'de 830 bine ulaşmasıyla ülke, Avrupa'nın en büyük elektrikli otomobil pazarı haline geldi.
ABD'deki elektrikli otomobil sayısı 2022'de yaklaşık 3 milyona, toplam elektrikli otomobil sayısı ise dünya ortalamasının yaklaşık yüzde 10'una ulaştı.
Ajans tarafından yayınlanan raporda elektrikli araçlarla ilgili yukarıda verilen rakamlar, dünyanın yavaş bir enerji geçiş aşamasında olduğunu gösteriyor. Zira küresel olarak elektrikli araç sayısındaki yıllık artış sadece on milyonları buluyor. Yüzyılın ortasına kadar varılmak istenen hedef ise 1 milyardan fazla elektrikli otobüs ve otomobilin yollarda olması. Elektrikli araç satışlarında şimdiye kadarki yıllık sınırlı artışları hesaba katarsak, 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşmanın zor olduğunu görürüz. İçten yanmalı motorlu otomobiller, şimdi olduğundan daha az sayıda olsa da yüzyılın ortasından sonraki birkaç on yıl daha yollarda olacaklar. Nedeni ise en fazla enerji tüketicisi ülkeler olan Çin ve Hindistan’ın, 2060 veya 2070 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı planlamaları.
Ancak dünyanın ciddi bir şekilde ele alınması gereken “emisyonu azaltma” meselesi için yeni endüstrilere ve pazarlara geçiş yaptığı da aşikâr. Pek çok bilimsel araştırma, karbon emisyonunun önemli bir bölümünün kaynağı olarak içten yanmalı motorlu araçları gösteriyor ve ulaşım sektörü en büyük yakıt tüketicisi.
Bazı petrol ihracatçısı ülkeler, bu meydan okumaya karşı gerekli korumacı politikaları benimseyerek hayata geçirdiler. Ama açıkçası bu, sadece bazı büyük ihracatçı ülkelerle sınırlı. Bu durum, enerji geçişine hazırlıklı olmayan petrol ihracatçısı ülkelerin ekonomilerinin, bu tarihi meydan okumayla yüzleşme potansiyelleri ve güçleri hakkında soru işaretleri uyandırıyor.