Milis güçlerle geçen 10 yıldan sonra, Libya’nın yeniden doğma zamanı geldi mi?

Bugünlerde Libyalı gruplar, Libyalılar arasında varılan uzlaşı kapsamında ulusal birlik hükümetini kurma yolunda ilerliyor ve seçimleri belirlenen tarihinde, yani 24 Aralık’ta düzenlenme sözü veriyorlar. Ülke yıllardır yasama ve yürütme organlarında bir bölünmeden muzdarip, bu nedenle ulusal birlik hükümeti kurma adımı, Libya krizine Libyalı bir çözüm sunduğu için önemli bir adım. Afganistan ve Somali modellerini kopyalamaya çalışarak ulusal devletin kuruluşuna karşı çıkan radikal terör gruplarına karşı verilen şiddetli bir savaşın ardından geldiği için ekstra bir öneme sahip. Söz konusu terör grupları, Libya halkının çoğunun reddettiği Türkiye’de bulunan Uluslararası Müslüman Kardeşler (İhvan) örgütünün ideolojisini taşıyorlar. Libya’nın zenginliklerini ele geçirmek için egemen ve BM üyesi bir ülkenin iç işlerine karıştığından Türkiye hükümetinin yaptıkları dört dörtlük bir suçtur. Libya’nın en doğusundaki Tobruk ile en batısındaki Sabrata şehirleri arasında bölünmüş milletvekilleri ile bu hükümet başarılı olacak mı bilmiyoruz. Peki, Libya’nın ortasındaki merkezi Sirte şehri, yeni hükümete güven oyu vermeleri için onları bir araya getirebilecek mi? Yoksa karar Diyalog Komisyonu’nun mu olacak? Bazı tarafların yönetimde kalmak için farklı bahaneler ve gerekçelerle dönüştürmeye çalıştıkları siyasi çöplerden uzakta kurulduğu, son dönemde görev yapanlar dışında figürlerden oluştuğu için Libyalıların çoğunun güvendiği ulusal birlik hükümete güven oyunu bu komisyon mu verecek? Bu soruların yanıtlarını henüz bilmiyoruz.
Bazılarına göre, hükümeti kurma istişareleri liyakat ve profesyonellik hesabına bölgesel ve kabile temelli uzlaşılar çerçevesinde yürütülüyor. Halkın iradesi ve arzusu teknokrat bir hükümetten yana olsa da, siyasi alanda etkili bazı taraflar bakanlıkların dağılımında kabile ve bölge temelli kota sistemine dayanan bir hükümet olmasını istiyorlar. Yeni ulusal birlik hükümetinin Başbakanı ise “Seçimlerimiz, çeşitlilik ve katılım göz önünde bulundurularak yetkinlik ve liyakat standartlarına dayalı olacak. Bize bağlanan umutları boşa çıkarmayacağız” diye konuştu.
Hükümetin omuzlarına ağır görevler yüklü, bu nedenle hükümetin başarısı, önceliklerini belirlemeye ve seçimlerin zamanında düzenlenmesi için görevlerini azaltmaya bağlı. Elbette öncelikle ateşkesi pekiştirmeli, paralı askerler ve milislerin ülkeden ayrılmalarını sağlamalı, Libyalılar arasında barış ve uzlaşı için çabalamalı, savaşın etkilerini ortadan kaldırmalı, seleflerinin çeşitli sloganlar altında uyguladıkları dışlama ve marjinalleştirmeden uzak durmalı. Aynı zamanda, orduyu birleştirmeye, milis gruplarını dağıtmaya da çalışmalı. Hükümetin önünde 9 aydan daha az bir zaman var, bu yüzden silahlı grupları dağıtmak ve seçimlere giden yolun taşlarını döşemek için hemen harekete geçmeli. Tüm tarafların dahil edilmesi, yeni kurulan yürütme otoritesinin başarısının tek garantisi. Ancak birlik hükümetinin ortakları birbirlerini dışlar ve birbirlerine karşı darbe girişimlerinde bulunurlarsa, savaş davulları yeniden çalacaktır.
Libya siyaset sahnesine, vatanseverlik yerine kişisel çıkarları önceleyen, farklı ulusal hedefler ışığında birbirleriyle çekişen liderler, kabile merkezli bir yapıya sahip, siyasi partiler tarihi veya kayda değer bir parti yönetimi deneyimi olmayan bir toplumda popüler bir tabanı olmayan siyasi partiler hakimdi. Bugünkü çekişme ve çatışmaların gerçek nedeni bunlardır. Ancak söz konusu sorunların, ortalığı karıştıran uluslararası taraflar sahneyi terk ettiklerinde kolayca çözülmeleri de mümkün. Çözüm mümkün ve ilk adımı, kişisel çıkarları önde tutma eğiliminden kurtulmak ve sessiz çoğunluğun sesini duyurmaya başlaması olabilir.
Şimdi Libya ve komşularının en büyük umudu, yıllarca süren ve Libya’yı (hayatta kalması ve yaşamını sürdürmesi imkansız) küçük devletlere ayrılmanın eşiğine getiren bölünmeden sonra, ulusal birlik hükümetinin ülkeyi siyasi krizlerinden kurtarmakta, kararlaştırılan ve Libya devletinin kuruluşunun yıldönümü olan tarihte seçimleri düzenlemekte başarılı olmasıdır. Tüm bu yıkımdan sonra, kapsamlı bir yeniden doğuşun müjdelerini görmenin zamanı geldi mi?