Federal Reserve Bank ve Think Tank

Traktöründen inip kahvenin verandasına oturdu, çayını söyledi. Cep telefonuna gelen son haberlere baktı: Baştan sona FED’in faiz artırımı haberi tsunamisi vardı.
Kahvenin verandası dolmaya başlamıştı. Hemen her masada FED konuşulmaktaydı. New York'tan finans okyanusuna atılan taşın dalgaları artık dünyanın her yerine anında ulaşmaktaydı. Youtube’a, Twitter’a, Instagram’a baktı; finansçılar, yorumcular ve hatta simitçiler bile FED’in faiz artırımı kararını yorumluyorlardı.
Cep Telefonunun tuşuna basıp New York’ta broker olan oğlunu aradı:
- Oğlum neler oluyor?
- Ne gibi baba?
- Buralarda herkes FED’in faiz artırımı kararını konuşuyor, neler oluyor?
- Baba bu konu bizim köy kahvesine kadar indiyse, konu mühimdir artık. Sen ekip biçmeye bak. Dün yaptığını bugün de devam ettir. Buralarda da kimse ne olup bittiğini bilmiyor.
- Nasıl Yani?
- Dediğim gibi baba, okyanus aşırı dalgalı. Bu dalgalı ortam daha da devam edecektir.
- Konuşulanlara bakılırsa gıda fiyatları artacak ve hatta kıtlık olacakmış.
- Bildiğini yapmaya devam et baba. Kıtlık olursa zaten üreticisin, ürün bol para eder.
- Oğlum bunları herkes söylüyor. Başka havadis yok mu?
-Baba artık New York’ta gündem neyse bizim köyde de o; demek ki, bu durumda havadisler sende diyeceğim fakat köyde diller ne diyorsa New York’ta da dillerden aynı sözler dökülüyor.
- Tamam oğlum hadi, iyi akşamlar.
...
 Frankfurt'taki, Zürih’teki, Tokyo’daki ve Londra’daki oğullarını arayan babalar da benzer diyaloglar yaşadılar.
Köylünün aklına takılmıştı. Bir tuhaflık vardı. Doçent oğlunu aradı.
- Oğlum neler oluyor? Dünya savaşı çıkacak deniliyor, dövizle ilgili birçok dedikodu var, kıtlık olacak deniyor. New York’taki kardeşini aradım, “işine devam et” dedi. Sen ne diyorsun?
- Baba vallahi bilmiyorum. Ekonomistim de diyemiyorum. Ne olup biteceğini bizler bilemeyiz baba. Zaten sen, ben ne olup biteceğini bilsek, anormal bir şey olmaz. Kardeşim doğru söylemiş, sen ekip biçmene bak baba.
...
Üst düzey analistlerin önüne istihbarattan buna benzer yüzlerce neredeyse hepsi aynı ağızdan çıkmış gibi diyaloglar geldi.
- New York’ta konuşulan ile Türkiye’nin dağ köyünde konuşulan konular neredeyse aynı.
- Amsterdam’da konuşulanlarla Fas’ın ücra çöl kabilesinde konuşulanlar da aynı gündem.
- Paris’teki gündemle, Mısır’ın en uzak köyünün gündemi de aynı.
- Londra’daki gündemle Hindistan'daki kırsalın gündemi,
- Zürih’teki gündemle güney İran'ın dağ köyündeki,
- Çin’deki, Rusya'daki, Tokyo’daki, Frankfurt’taki gündemlerle en küçük yerleşim birimlerindeki gündemler aynı.
Analistler küresel olaylar raporunu oluşturmaya başladılar.
Artık tüm dünyanın gündemsel olarak küreselleşmesi tamamlanmıştır. FED küreselleşmenin sembolü olarak tüm küresel değişim parametrelerini faiz artırımı, enflasyon ve kur istikrarı politikalarıyla yönetmeye başlamıştır.
Tüm merkez Bankaları FED doğrultusunda hareket etmektedir. Böylelikle FED’in tüm ekonomik analizleri, öngörüleri ve stratejileri yoğun bir irdelemeye tabi tutulmadan kabul edilmektedir. FED’in ekonomik vizyonunun ve sonuç analizlerinin küresel olarak kabul görmesi, küresel ekonomik sorunlarda ortak fikir ve düşünceyi tesis etmiştir.
Tüm dünya ekonomik saat ayarlarını FED’e göre yapmakta fakat bu siyasal saat ayarlarına yansımamaktadır. Ekonomik, finansal ve sosyal göstergeler ve parametrelerdeki FED’in deniz feneri misyonu, askerî ve stratejik başlıklar söz konusu olduğunda işlememektedir.
Küre’deki en uzak noktalar bile FED’in karar ve stratejilerini irdelerken, Washington'un siyasal ve stratejik kararları dirençle karşılanmaktadır. Bu durumda ABD’nin ekonomik ve finansal liderliği ve belirleyiciliği fazla muhalefetle karşılaşmazken, siyasal stratejik liderliğinin ortak payda olamaması görünür hale gelmektedir.
Ukrayna savaşı bağlamında ABD’nin Batı’yı en üst düzeyde konsolide etme çabaları giderek nitelik ve analitik derinlik kazanmakla birlikte, FED’in etkinliği seviyesine henüz yaklaşmamaktadır.
Buna karşılık Rusya ve Çin’in ABD’nin siyasal stratejik üstünlüğünü geriletme ve FED’in dolarizasyon stratejilerini bloke etme yolları da çeşitlenmekte; analitik derinlik ve finansal zaruret ilkelerini uygulamaya koyarak, merkez bankalarının vizyonunu ve sorunları aşma yöntemlerini zenginleştirerek zamanın en güçlüyü bile yoracağı süreç yelpazeleri üretmektedir.
FED’in İngiltere, Kanada, Yeni Zelanda ve Avustralya merkez bankaları ile birlikte hareket ederek finansal AUKUS'u harekete geçirdiği ve aslında 0.50 puan değil, yukarıdaki ülkelerin faiz artırımları ile birlikte ele alındığında 200 baz puanlık bir artış gerçekleştirdiği analiz edilebilir.
Rusya'nın yerel para birimlerinin kullanımını sınır aşan ticarette kurumsallaştırma çabalarına, ABD FED’in faiz artırımı kararı ile karşılık vermektedir. FED’in faiz artırımı kararı Dolar’ın tekrar FED’in merkezine ve kasalarına dönmesine değil, tersine tüm küreye daha da yayılmasına neden olacağı olgusu atlanmaktadır FED faiz artırdıkça Dolar’ın küresel rezerv para olma olgusu daha da kuvvetlenecektir. Enflasyonun küresel olarak tırmanması Euro ve Dolar’ı eş rezerv paralar haline getirecektir.
Nitekim Euro/Dolar paritesi önümüzdeki süreçte eşitlenme eşiğine gelecektir. Karşı bir finansal atak gelmezse Euro/Dolar kuru 1.05 düzeyinden aşağıya doğru seyretme eğilimini devam ettirecektir. Bu stratejideki risklerse ülkelerin belli ürünlere bağımlılık oranlarının ABD ve bileşenleri tarafından tolere edilememesi olacaktır. Diğer bir risk ise yerel para birimlerine Dolar ve Euro gibi dövizlerin gereksinimi azaltması olabilecektir.
Öte yandan küresel gıda tedarik zinciri yönetimindeki kırılmalar ve oluşacak akut tedarik sorunları tüm para birimleri için ciddi sorunlar üretebilecektir. Bu durumda Dolar ve Euro’nun küresel rezerv para olma özellikleri ciddi yaralar alabilecektir. Dolar ve Euro’nun küresel rezerv para statüsünün devamı FED’in stratejilerine bağlıdır.
FED/Avrupa Merkez Bankası paritesi oluşumu dikkat çekmektedir. FED’in stratejilerine ortak olarak destek veren Avrupa Merkez Bankası, ABD’nin siyasal stratejilerine yardım konusunda yeterli enstrüman ve strateji paketlerine sahipse yerel para birimlerinin ağ oluşturma düzeyi düşük kalacaktır. Son dönemde Euro’nun emisyonundaki artış ve AB’nin AB dışı ülkeleri fonlama ve kredilendirme stratejileri rezerv para stratejilerinin yaşamsallığını ortaya koymaktadır.
Öte yandan önemli paralardaki kur stratejileri siyasal ittifaklar olasılıklarını da belirlemektedir. FED’in küresel ekonomik ve finansal belirleyiciliğine karşılık, Çin'in üretimsel, Rusya'nın enerjisel belirleyicilikleri stratejik derinliği ve küresel gerilimi artırmaktadır. İngiltere bloğu da eklendiğinde oluşacak siyasal vektörler ve bileşkeler denklemi en stratejik gösterge olarak izlenecektir.
Ukrayna savaşı bağlamında oyunun -küresel bir konsensüs olmazsa- yeni başladığını söylemek gerekmektedir.
Bu küresel derbide lig oluşmuştur. Şimdi ligdeki sıralama için yoğun mücadele vardır. Rusya ve Çin’in de en az FED kadar merakla izlendiğini belirtmek elzemdir. Putin ile FED başkanının açıklayacakları kararlar tüm dünyayı yeniden dizayn etmeye yetecek gibidir. Çin de aynı parantezdedir.
Bu tablonun gösterdiği temel gösterge "devletlerarası marj daralması" dediğimiz olgunun giderek daha stratejik bir ekran olmasıdır.
Bütün bu küresel gelişmeler sonucunda Putin’in ve Şi Cinping’in FED’in faiz artırım kararına yakın bir ilgi ve belirleyicilik statüsü kazanması söz konusu olursa, güç dağılımı ile ilgili yeni bir koordinat düzlemi belirecektir. Bu durumda izlenmesi gereken diğer bir gösterge de birilerinin Çin’deki ve Rusya’daki bağlantılarına “oralarda neler oluyor” diye sorması olayıdır.
Elon Musk’ın Neuralink proje paketinin dijital platformların işlev ve misyonlarına yönelik olduğu da açıktır ki; bu da sosyopsikolojik ve sosyosiyasal bir atılım olarak küresel psikolojik rekabetin startıdır.
Nitekim ABD’nin Rusya’nın "üstün" bilişimsel niteliklerine sürekli atıfta bulunması dijitalizasyon ve dijital platformların işlev, içerik ve misyonlarına yönelik yeni bir metastratejik dijital evrenin inşası ile ilintilidir.
Sonuç olarak FED’in işlev ve misyonu Küre’deki en extrem noktalarda merak konusuysa ya müthiş bir ekonomik ve finansal oyun başlamıştır, ya da yeni bir ideolojimsi ve dinselsi sentez arayışları söz konusudur ki her ikisinin sonucu için öngörüde bulunacak olursak küresel devrimler dönemi artık gündemdedir.
Gıda tedarik sistemindeki makro tıkanmalar sosyolojik olarak "kalabalıklar" dediğimiz kitleleri harekete geçirebilecek enerjiye sahiptir. Sosyalist bir rejimin Batı sanayi devletleri dururken Rusya’da kurulması nasıl çok ilginç olarak nitelendirilmişse, büyük olasılıkla yeni nesil ideolojik rejim de gelişmiş bir Batı ülkesinde kurulabilecektir. Gıda tedarik zincirlerini kuramayan herhangi bir Batı ülkesinde rejim değişikliği kolay olabilecektir.
İdeolojilerin ve dinlerin giderek artan oranda çözülüyor olmalarıyla paralel gelişecek gıda, tekstil, ulaşım ve iletişim tedariki krizleri yeni nesil teknoideoloji ve teknodinsel sentezi olan rejimleri gündeme getirecektir. Bu tür yeni nesil rejim denemeleri elitleri içerecek şekilde yapılmış ve yapılmaktadır.
Rusya üzerinden Batı’yı ABD öncülüğünde konsolide etmek, simetrik olarak Rusya ve Çin’i de aynı parantezde konsolideyi zorunlu kılacaksa, denemelerinin yoğun şekilde yapıldığı yeni teknoideolojinin Çin’de uygulama alanı bulması sürpriz olmayacaktır. Bu bağlamda Rusya da yeni teknodijital dinin yayıldığı ülke olabilecektir. Ya da Çin hem teknoideolojinin hem de teknodijital dinin birada eşzamanlı olarak tesis edileceği ülke olabilecektir.
Bir Batı ülkesinin önümüzdeki süreçte sosyalist olmayan fakat tahsis bazlı bir rejim kurma olasılığını öngörme nedenimiz, dijital çağ asayiş sistemlerinin en large siyasal/toplumsal yapıdan, en dar aksa geçme tecrübesinin verilerinin derlenmesi ile ilgili olabilecektir.
Bu durumda Cambridge Analytica’nın teknolojik başarı düzeyi ilginç bir nokta olarak değerlendirilebilir.
Baş analist raporu bitirdi. “Tanrı aşkına ben neler yazdım böyle” dedi. “Cassandra Sendromu” vâri bir metin olmamasını dileyerek, raporu başkanına verdi.
Başkan, “Bu gerçek diyaloglar gerçekten böyle bir tabloyu mu işaret ediyor” diye sordu.
- Efendim sadece analitik yaklaşım.
- Umarız bir konsensüs gerçekleşir.
- Analizi ilginç kılan gelişmeler efendim.
- Gelişmeleri ilginç kılansa süreçsel zenginleşmede tıkanmalar yaşanması.
- Evet efendim.
Bu kurgusal metin yeni küresel sürece yönelik bir denemedir.