Libya ve mavi altın rezervi

Libya'daki su kıtlığıyla ilgili söylenenlerin hepsinin uydurma olduğu ve hiçbir delile dayanmayan argümanlar olduğu ortaya çıktı. Yapay Nehir İdaresi yürütme organının raporuna göre Libya, Çad, Sudan ve Mısır'ın paylaştığı Libya’nın El-Kufre ve Es-Serir bölgesindeki Nubian Kumtaşı Akiferi Havzası’nda çok büyük miktarda su olduğunu görüyoruz. Başlı başına Libya yaklaşık 4 bin 800 yıl yetecek kadar yer altı suyu rezervine sahip.
Mısır, Sudan, Libya ve Çad daha önce dünyanın en büyük yeraltı suyu rezervinin (Nubian Kumtaşı Akiferi Havzası) yönetimi için stratejik bir çalışma belgesi imzalamıştı. Doğu Sahra'da tahmini hacmi 150 bin kilometreküp olan ve yaklaşık 2 milyon metrekarelik bir alana yayılan havza, Kuzeydoğu Afrika'da Mısır, Sudan, Libya ve Çad olmak üzere 4 ülkenin sınırları içinde bulunuyor.
Libya'da vadiler ve geçici barajlar dışında yüzey suyu bulunmamaktadır. Yüzey suyu, kullanılan suyun yüzde 3'ünden azına denk gelmektedir. Bu yüzden Libya büyük ölçüde, kullanılan suyun yüzde 97'sinden fazlasını oluşturan yeraltı sularına bel bağlamaktadır. Ancak Libya, Nubian Kumtaşı Havzası da dahil olmak üzere birçok komşusuyla yeraltı sularını paylaşıyor. 2,2 milyon metrekarelik havzanın 760 bin kilometrekareden fazlası Libya'da, 828 bin kilometrekaresi Mısır'da, 376 bin kilometrekaresi Sudan'da, 235 bin kilometrekaresi ise Çad'da bulunmaktadır.
Libya, çölden kuzeye kadar tüm kollarındaki uzunluğu 4 bin kilometre olan 4 metre çapındaki dev borularla çölün derinliklerinden gelen yeraltı sularını Libya'nın kuzeyine taşıyan Yapay Nehir Projesi’ni faaliyete geçirerek, su krizine erkenden müdahale etmiştir. Yapay Nehir Projesi yönetiminin raporlarına göre bu rezervuarı paylaşan ülkeler buradaki su miktarının sadece yüzde 2,5'ini tüketseler kendilerine yeter.
Yapay Nehir Projesi yönetiminin açıklamasına göre proje, yüzde 70'i tarımsal tüketim, yüzde 28'i kentsel tüketim ve yüzde 2'si endüstriyel tüketime gitmek üzere günde 6,4 milyon metreküp su pompalamak üzere tasarlanmıştır.
Yapay Nehir Projesi, Libya'nın bazı bölgelerindeki su kıtlığını veya kimi bölgelerindeki fazlalığı yönetmeyi hedefleyen en önemli projelerden biridir. Zira bu proje, Kaddafi'nin muhaliflerinin söylediği gibi güneyden kuzeye su taşımak için kullanılan bir boru hattından ibaret değildir. Nehrin haritaları kraliyet döneminden beri olmasına rağmen, yüklü maliyeti dolayısıyla projenin inşaatına başlanamamıştı. Ancak bu, Kaddafi'nin projeyi hayata geçirmesine engel olmamıştır. Proje ülke genelinde 4 bin kilometreden fazla bir mesafe ve ağ üzerinden doğal akışla dünyanın en büyük su ikmal sürecinde tam anlamıyla bir başarıya imza atmıştır. Bu proje olmasaydı başkent Trablus ve çevre şehirler susuz kalacaklardı. Bingazi ve çevresindeki şehirler de yapay nehir projesi sayesinde su ihtiyaçlarını gidermektedir.
Bunlar, binlerce yıldır kullanıldığı tahmin edilen ve Libya’nın yenilenmeyen büyük su rezervuarına ev sahipliği yapan Sahra Çölü’nde komşularıyla paylaştığı ve su geleceğini oluşturan Nubian Havzası’nda dünyanın en büyük kaya kuyusuna hapsolmuş devasa bir yeraltı su zenginliğine ilişkin bilimsel verilerdir.
Tüketim miktarı ne olursa olsun bu devasa saha tükenmeyecek ve suyu kurumayacaktır. Büyük rezervi ve yapay nehir suyunun akışının 25 yılı aşkın bir süredir su seviyesinde ve stokunda azalma olmadan devam ettiğini gösteren bu veriler göz önüne alınırsa, Libya'daki asıl kriz su kıtlığı değil, suyun nasıl yönetildiğidir. Özellikle Nubian Havzası ile kesişen Libya vahası olan Kufra havzasında devasa bir su rezervi bulunmaktadır. Dolayısıyla, Libya’nın adı su kıtlığı listesinden kalıcı olarak silinmektedir.