İnsan, tarihin hemen hemen her döneminde yaptığı işlerden dolayı büyük kazanç ve başarı elde etmeyi düşünmüş ve bunun için gerekli her yolu denemiştir. Denemeye de devam etmektedir.
Kâr zarar hesabı yapmak insanın yaratılış özelliklerinden biridir. Yani insanlar buna meyillidir. Bu sebeple Allah Teâlâ birçok ayeti kerimede “ticaret,[1] kâr,[2] zarar,[3] satmak,[4] satın almak[5] vb.” ticaret ile ilgili kelimeler kullanmıştır. Çünkü insanı yaratan Allah, onun özelliklerini en iyi bilendir.
İnsanın kâr, zarar ve başarı hesabı yapmasında bir sıkıntı yoktur. Bu hesabın sadece dünya hayatı dikkate alınarak yapılması insanın problem yaşamasına neden olmaktadır. Yani kâr ve kazanç elde etmeyi, başarılı olmayı sadece maddi boyutla sınırlı tutmak insanın Allah katında zararlı çıkmasına, başarısızlığa uğramasına ve kaybetmesine[6] neden olmaktadır.
Allah, hayat kılavuzu olarak gönderdiği vahiyde asıl başarıyı, kârı ve kazancı tanımlamakta ve inananlardan bunu dikkate almalarını istemektedir. Bunları dikkatlice inceleyip üzerinde düşündüğümüzde Allah Teâlâ’nın bazı şeyleri elde etmeyi “büyük kazanç, kar ve başarı” olarak nitelediğini görmekteyiz. Aynı zamanda bu büyük kazancın nasıl elde edilebileceğini de öğretmektedir. Öncelikle büyük kazanç ve başarı olarak tanımlanan hususlara sonra da bunların nasıl elde edileceğine değinelim.
Kur’an-ı Kerimde büyük kazancı, kârı ve başarıyı ifade etmek için, “el-fevzu’l ’azîm/muhteşem başarı[7] el-fevzu’l mubin/apaçık başarı[8] el-fevzu’l kebir/büyük başarı[9]” ifadeleri kullanılmaktadır. Bu ifadelerde büyük kazanç ve başarı olarak nitelenen hususlar şunlardır:
- İçerisinde ebedi olarak yaşanacak olan cennet[10]
- Adn cennetlerinde çok güzel köşkler[11]
- Allah’ın rızasını kazanmak[12]
- Allah’ın azabından kurtulup merhametine nail olmak[13]
- Hem bu dünya hayatında hem de sonraki hayatta Allah’ın müjdelerine nail olmak[14]
- Kusur ve hataların bağışlanması[15]
- Allah’ın günahları bağışlaması[16]
- Cehennem azabından korunmak ve ölümü bir kez daha tatmamak[17]
Bunları elde etmek büyük kazanç ve başarı iken, kaybetmek ise büyük zarar ve hüsran[18] olarak nitelenir. Ayrıca bu başarı ve kazancı elde edememek elim bir azap[19] ve ateşe[20] muhatap olmak demektir.
Büyük kazanç ve başarıyı elde etmek için yapılması gerekenler;
- Allah’a ve elçine iman etmek[21]
- Allah’a ve elçisine itaat etmek[22]
- İman edip salih ameller/iyi işler yapmak[23]
- Onun çizdiği sınırlara/hududullaha riayet ederek gereğini yerine getirmek[24]
- Sözlerine bağlı kalarak sadakat göstermek[25]
- Allah’a karşı sorumluluğunun bilincinde olmak ve hakkı söylemek[26]
- Malını ve canını Allah’a satmak[27]
- Malıyla ve canıyla Allah yolunda cehd ve cihad etmek[28]
- Allah yolunda savaşmak ve bu uğurda yapılması gereken ne varsa eksiksiz yapmak.[29]
Allah Teâlâ, inananların kurtuluşa erebilmesi, kazançlı ve başarılı olabilmesi için bedel ödemeleri gerektiğini hatırlatır. Dünyada sahip oldukları kıymetli şeyleri Allah için feda edenlere Allah da ahirette hiçbir pahaya biçilmeyecek ödüller vadetmektedir:
“Allah müminlerden, mallarını ve canlarını, kendilerine (verilecek) cennet karşılığında satın almıştır. Çünkü onlar Allah yolunda savaşırlar, öldürürler, ölürler. (Bu), Tevrat'ta, İncil'de ve Kur'an'da Allah üzerine hak bir vaaddir. Allah'tan daha çok sözünü yerine getiren kim vardır! O halde O'nunla yapmış olduğunuz bu alış verişinizden dolayı sevinin. İşte bu, (gerçekten) büyük kazançtır.” (et-Tevbe 9/111)
Usame b. Zeyd’in Hz. Peygamberden duyduğunu rivayet ettiği ifadeyle; “Cennet için kolları sıvayan yok mu?/ hel min muşemmirin lil cenneti…”[30]
“Biz onun için kollarımızı sıvayanlardanız inşallah" diyenlere selam olsun!
[1] el-Bakara 2/16; et-Tevbe 9/24; Fatır 35/29; es-Saff 61/10
[2] el-Bakara 2/16
[3] eş-Şuara 26/181; el-Mutaffifin 83/3; Asr 103/2
[4] el-Bakara 2/254; et-Tevbe 9/111; en-Nur 24/37
[5] el-Bakara 2/175; et-Tevbe 9/111
[6] el-Bakara 2/16
[7] en-Nisa 4/13; el-Maide 5/119; et-Tevbe 9/72,89,111
[8] el-En’am 6/16; el-Casiye 45/30
[9] el-Buruc 85/11
[10] en-Nisa 4/13; et-Tevbe 9/89,100; Fetih 48/5; Hadid 57/12; et-Teğabun 64/9; el-Buruc 85/11
[11] et-Tevbe 9/72; es-Saff 61/12
[12] el-Maide 5/119; et-Tevbe 9/100
[13] el-En’am 6/16
[14] Yunus 10/64
[15] es-Saff 61/12
[16] el-Ahzab 33/71; Fetih 48/5; et-Teğabun 64/9
[17] ed-Duhan 44/56-57
[18] El-Hac 22/11; ez-Zümer 39/15
[19] es-Saff 61/10
[20] Al-i İmran 3/185
[21] et-Tevbe 9/72; es-Saff 61/11
[22] en-Nisa 4/13; el-Ahzab 33/71
[23] Casiye 45/30; et-Teğabun 64/9; el-Buruc 85/11
[24] en-Nisa 4/13;
[25] el-Maide 5/119
[26] el-Ahzab 33/71
[27] et-Tevbe 9/111
[28] es-Saff 61/11
[29] et-Tevbe 9/111
[30] İbn Mace Hadis no: 4332; İbn Hibban Hadis no: 2622
