Batı'da fikir ve sanat alanında mülkiyet haklarını garanti altına alan katı kanunların ve hakim düzenleyici yapının varlığına rağmen, yapay zeka zamanının akışı, tüm bu yasal engellemeleri ve kısıtlamaları kendi evinde adeta yerle bir ediyor.
Game of Thrones serisinin yazarı George R. R. Martin ve diğer yazarlar, ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Open AI Şirketi’ne karşı dava açtılar. AFP’ye (Fransız Basın Ajansı) göre yazarlar şirketi eserlerini fikri mülkiyet haklarına saygı göstermeden ChatGPT programını geliştirmek için kullanmakla suçluyorlar.
New York'taki federal mahkemede açtıkları davada bu şirketi, eserlerini dil modelini, yani kendisine sorulan basit bir soruya karşılık her türlü metni üretebilen ChatGPT programının temel aldığı yapay zeka teknolojisini eğitmek için ‘izinsiz’ kullanmakla suçladılar.
Belki bazıları şaşıracak veya bunun bir abartı ve klasik yazarların çağın gelişme ruhuna ve diline karşı bir ‘tavizsizliği’ olduğunu düşüneceklerdir.
Ancak daha yakından bakıldığında yapay zeka sistemlerinin yaptığının daha önceki çalışmaların ve verilerin sistematik, gizli, akıllı bir şekilde çalınması olduğunu görürüz. Yapılmış çalışmalar ve elde edilen veriler bu araştırma makinesine yükleniyorlar ve makine de bu malzemeleri gizemli mutfağında karıştırıyor ve ardından herkesin zevkine uygun bir yemek veya içecek olarak sunuyor. Bu arada fikri mülkiyet hakkı da cehenneme gidiyor.
Yazarlar adına davayı açan avukatlar, ‘bu algoritmaların büyük çapta sistematik hırsızlık içerdiğini’ düşünüyorlar.
Gerçek şu ki, avukatların alışılmış yaygara ve hilelerine rağmen bu sefer gerçek ve mantığın yanında durduklarına hiç şüphe yok.
Yapay zeka sistemlerini tüm romanlardan, araştırmalardan, ansiklopedilerden, tiyatro oyunlardan -sesli ve görüntülü kayıtlardan bahsetmiyoruz bile- arındırırsak size akıllı öneriler üretebilmesi için elinde ne kalır?!
Bu nedenle ahlaki değerlerden bahsetmek ve edebiyat hırsızlığı hakkında öğütler vermek yerine, bu arama motorlarını üreten şirketleri, sanatçıların eserlerini bedavaya çalmaları karşılığında para ödemeye zorlamak gerekiyor. Sonra da yapay zeka ile çalışan bu motorların müşterileri için kendilerinden büyük miktarlarda paralar alınmalı çünkü ancak ceplerinden para çıktığında caydırılabilirler!
Bu sektörün bazı liderleri de bunu fark etmiş gibiler, nitekim Eylül ayı başlarında Microsoft, üretken yapay zeka araçları kullanılarak oluşturulan içerikle ilgili telif hakkı ihlali nedeniyle dava açılan müşterilerine yasal koruma sağlayacağını duyurdu.
Ancak bunun onlara bir faydası olmayacak ve eğer dünyanın sanatçılarının bu küresel hukuki ve ahlaki hareketi organize edilip ivme kazanırsa, bu dijital hırsızların caydırılacağını düşünüyorum.
Modernite ve çağın ruhunu benimseme adına işleri düzenleyen değerleri ayaklar altına almak, daha da önemlisi gerçek yaratıcılığın ‘ruhunu’ öldürmek doğru değil.
