Sudan devlet televizyonunun Port Sudan şehrindeki geçici merkezinde meydana gelen küçük bir olay, Sudan'daki kimlik ve milliyetçilik sorununu yeniden gündeme getirdi. Olay, normalde kanunlara ve prosedürlere göre ele alınabilecek, kimsenin duymayabileceği küçük bir idari sorun olabilirdi. Ancak son derece gergin bir atmosferde meydana gelen olay, ayrıntıları ile sosyal medyaya hâkim olan büyük bir soruna dönüştü. Kendisini siyasi ve toplumsal bir kampanya ve devlet televizyonunun binalarının işgaliyle sonuçlanan eylemler, televizyon yönetiminin görevden alınmasından televizyonun kendisinin Port Sudan'a taşınmasına kadar uzanan talepler izledi.
Sorun, Doğu Sudanlı bir televizyon sunucusunun Facebook'ta paylaştığı bir "gönderi" ile başladı. Kadın sunucu, televizyon müdürünün kendisiyle konuşarak, ekranda Doğu Sudanlı kadınların kıyafetleri yerine, Sudanlı kadınların genel kıyafeti olan milli kıyafetler giymesini, ayrıca Doğu Sudan'da yaygın olan iki dilden biri olan (Bedavit ve Tigrayite) Beca dilinde dinleyicileri selamlamamasını istediğini söyledi. Bu talepleri, televizyon müdürünün ırkçı bir tutumu ve Doğu Sudan'daki Beca kültürüne yönelik düşünce ve saygı eksikliği olarak değerlendirildi. Burada Sudan devlet televizyonunun yazılı bir kıyafet yönetmeliği bulunmadığını, ancak yazılı olmayan pratik geleneklerin bulunduğunu ve bunların kimi zaman terk edilebildiğini belirtmek mümkün.
İnsanlar gönderiyi paylaştılar ve bunu Becalılar tarafından televizyonu ve müdürünü hedef alan bir kampanya izledi. Daha sonra kampanya, Sudan'daki çok sayıda ve çeşitli yerel dil ve kültüre yönelik devletin genel politikalarını hedef alan bir kampanyaya dönüşerek, daha da büyüdü. Olaylar, Beca halkının devlet televizyonuna ait binaları ve stüdyoları işgal etmesi ve çeşitli taleplerini sunmaları ile sonuçlanan bir gerginlikle sonuçlandı.
Bu mesele, kimlik ve milliyetçilikle ilgili sorulardan, ötekileştirme ve eşitsizlik politikaları, Sudan devletini parçalama tehdidi oluşturan siyasi çatışmalarda etnik ve kabilesel fanatikliğin kullanılması tehlikesine kadar pek çok mesele ve soruyu gündeme getirdi.
Sudan'daki siyasi çatışma dönemi boyunca, bir ekol, Sudan'ın temel sorununun çözülmemiş bir kimlik sorunu olduğunu ve Arap-İslam kültürünün çıkarları doğrultusunda çeşitli yerel Sudan kültür ve dillerinin bastırılmaya çalışıldığını söylemeye devam etti. Bu ekol, Ömer el-Beşir liderliğindeki İslami Hareket hükümeti dönemini bu krizin tezahürünün en büyük ve en tehlikeli aşaması olarak görüyor. Ancak siyasi ve ekonomik ötekileştirmenin ve dengeli kalkınmanın olmayışını sorunun temeli olarak gören ekoller de var. Bunlara göre dengeli kalkınma politikalarının benimsenmesi ve güç ile zenginliğin merkezi olmayan bir temelde dağıtılması, dışlanmış grupların temel taleplerine karşılık verilmesi, sorunun çözülmesi için yeterlidir. Nitekim daha sonraki aşamalarda neredeyse tüm siyasi gruplar, 2005 anayasasında ve ardından 2019 anayasa belgesinde olduğu gibi, Sudan'daki kültürel, dilsel ve dini çeşitliliğin tanınması ilkesini benimsemek ve bunu anayasada şart koşmak konusunda anlaştılar. Ancak bu, askıya alınmış bir metin olarak kaldı ve kendisini hayata geçirecek, çeşitliliğin yönetimini olumlu yönde geliştirecek pratik uygulama ve politikalar takip etmedi.
Genellikle kadınlar için Sudan elbisesi, erkekler için ise uzun ve geniş gömlek ve sarık olarak bilinen Sudan milli kıyafeti meselesi hakkında süregelen bir tartışma var. Bazı gruplar, Sudan’ın her yerinde kullanılmadıkları için bunları milli kıyafet olarak tanımayı reddediyorlar. Sudan’da bunlardan biraz farklı kıyafetler giyinen Sudanlı gruplar da var ve bu bir gerçek, ancak bunların Sudan nüfusunun çoğunluğu tarafından kullanılan bir kıyafet olduğunu iddia etmek de mümkün. Kaldı ki, herhangi bir ülke için bir kıyafeti milli olarak benimsemenin şartı, bunun tüm nüfus tarafından kullanılması olacaksa, milli kıyafeti veya simgesi bir olan ülke bulamazsınız.
Amerikalıya "kovboy" denir, ancak gerçekte kovboylar yalnızca Batı eyaletlerinde bulunur ve ABD’nin geri kalan eyaletlerinde bulunmazlar. Örneğin, Birleşik Krallık'ın Galler bölgesinde İngilizce dışında bir dil daha konuşulur ve İskoçya halkının kendine özgü ve farklı bir kıyafeti vardır. Ancak buna rağmen ülkeler, dil, kıyafet veya başka herhangi bir şeyde, tüm nüfusun zorlama veya baskı olmadan kabul ettiği ulusal simgeleri karşılıklı rıza ile benimserler.
Sudan'daki etnik ve kabilesel fanatizm sorunu varlığını sürdürüyor ve bu, onu silah olarak kullananlar için bile kontrol edilmesi zor, onların aleyhine dönebilecek çetrefilli ve karmaşık bir konu. Sudan'daki eski geçiş yönetiminin askeri bileşeni, yani Burhan ve Hamideti, etnik fanatizmi kullandılar, geçici sivil hükümeti devirmek için Doğu Sudan'ın yaşadığı gerçek haksızlık ve baskılardan yararlandılar. 25 Ekim 2021 darbesine hazırlık olarak Hadandava'nın yöneticisi Muhammed el-Emin Türk'e limanı işgal etmesi ve el-Kavmiyye yolunu kapatması talimatını verdiler.
Şimdi sihir, Port Sudan’da bulunan Burhan ve grubunun aleyhine dönüyor. Dahası işler beklenenden daha fazla ters gidebilir ve bunun bedelini ağır ödeyebilirler. Ama onlarla birlikte Sudan da ödeyecek.
