Çelişen kelimeler ve sözler

Sözcükleri farklı anlamlarda kullanmamız nedeniyle sık sık  farklı komik olaylar ile karşı karşıya kalırız. Bu tür olaylar daha çok bilhassa yerel lehçelerdeki farklılıklar nedeniyle yaşanır. Bunun en iyi örneklerinden biri de Şam ve Mısır bölgelerinde zevk almak ve neşelenmek anlamına gelirken Irak lehçesinde dövmek ve dövülmek anlamına gelen “basata” (بسط) ve “ınbasata” (انبسط) kelimesidir.
Irak lehçesinde bir diş anlamına gelirken bazı Arap ülkelerinde “yellenme” anlamına gelen “el-fıs” (فص) kelimesi de bir keresinde Iraklı bir kadının yaşadığına tanık olduğum gibi lehçe farklılıkları nedeniyle sorun yaratabilecek kelimelerden biridir. Bu Iraklı kadın, Lübnanlı bir ailenin evinde bamya pişirirken ev sahibesinden “bir fıs sarımsak” yani bir diş sarımsak istediğinde ev sahibesinin nasıl bir şaşkınlık yaşadığını hayal edebilirsiniz. Görgü ve nezaket sınırlarının dışına çıkıp cinsellik içeren örnekler vermek istemem ve dilerim Allah’tan bu gibi durumlarda bu tür yanlış anlaşılmalar yaşamaktan hepimizi korusun.
Ancak katıldığım partilerden birinde Londra Ekonomi Okulu’nda Coğrafya Profesörü olan Ronald James’ten dinlediğim İkinci Dünya Savaşı’nda yaşanan şu olayı anlatmadan geçemeyeceğim. İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransız donanması Richelieu adlı savaş gemisini, ABD donanımlarına uygun bir hale getirilirek yeniden silahlandırılması için ABD’ye gönderecekmiş. Gemi denize açılmadan önce Fransız donanması, İngiltere donanmasından kendisine gerekli olan ekipmanları sağlamasını talep etmiş. Bu ekipmanlar arasında müttefik gemilerini batırmak için fırsat kollayan Alman denizaltıları ile dolu olan bir bölgeden geçmek zorunda olan gemide görev yapacak denizciler için 1500 can yeleği de varmış. Fransızlar İngilizlere kendilerine 1500 tane brassieres de sauvteage gönderilmesini talep eden bir telgraf yollamış. Brassieres sözcüğü İngilizcede kadınların göğüsleri için kullandıkları göğüslük yani sutyen anlamına gelmektedir. Rahmetli annem de kendisine “el-zahma” (الزخمة) derdi.
İngiliz subay bu talep karşısında çok şaşırmış. Fransızların kadınlara ne kadar düşkün olduklarını ve kadınsız yaşayamayacaklarını biliyormuş  ama bir gemiye 1500 kadın almaları da pek mantıklı gelmemiş. Aslında bu dönemde İngiliz donanmasının aksine Fransız donanmasında bu konuda herhangi bir yanlış anlaşılma ve hata yaşamamak için kadınların donanmada görev almalarına daha izin verilmemişti. Ama İngiliz subay bunu bilmediği için emin olmak ve tekrar onaylatmak için için Fransız mevkidaşına bir telgraf göndermiş. Fransız mevkidaşı da gönderdiği telgrafta; Almanların gemiyi batırmaları halinde gemicilerin karşı karşıya kalabilecekler tehlike nedeniyle bu brassieresler yüklenmeden geminin limandan ayrılmayacağını vurgulamış.
İngiliz subayının şaşkınlığı daha da artmış ve ne yapacağını bilemez bir halde düşünmüş. Fransız kadınların kıyafet ve şık görünmek konusunda takıntılı olduklarını bilinen bir şey ama bu kadarı da biraz fazla değil mi? Ne yani Fransız kadınlar, öldüklerinde veya esir düştüklerinde bile düşmanın kendilerini göğüsleri sarkmış bir şekilde görmesini istemeyecek kadar takıntılı mı? İngiliz subay başını iki yana sallamış ardından yardımcısını bu talebi yerine getirmesi için savaşın bu zor günlerinde Londra’da açık kalmayı başaran birkaç moda mağazasına göndermiş. Fransız kadınların zevklerine uygun ve en güzel tasarımlara sahip istenilen sayıda sutyeni temin edip Fransızlara yollamış.
Profesör James sözlerini şu şekilde tamamladı: Fransız savaş gemisi vurulup batması halinde gemicileri kurtarmak için temin edilen 1500 kadın sutyeni ile dolu bir şekilde denize açılmış. Bereket versin gemi, Alman denizaltılarına yakalanmadan, 1500 Fransız denizci ince ve dantelli sutyenlerle dalgalara karşı koyup suyun üzerinde kalmaya çalışırken Almanlar tarafından esir alınmadan okyanusu aşarak New York’a ulaşabilmiş. Yine bereket versin ki Fransızlar, sandıkları açıp geleneksel rakipleri İngilizlerin kendilerine oynadıkları bu oyunu ve tamamen dildeki farklılıktan doğan bu yanlış anlaşılmayı keşfetmemişler!