Varlığı yatıştırmak: Derin küresel değişime giriş olarak ‘korona’

Geçtiğimiz iki hafta içerisinde yeni tip koronavirüsten (Kovid-19) kaynaklı kısıtlamalarda hafifletmeye gidilmesiyle birlikte basında her gün tekrarlanan ifadelerden biri de hayatın normale dönmeye başladığı oldu. Ancak bu ‘normallik’ kendi içinde bazı belirsizlikleri barındırmakta.
Dünya geneline yayılmış olan bu hastalığın akabinde insanlık tarihinde yeni bir döneme girilmesiyle meydana gelen değişimlerin derinliği sebebiyle bu ‘normalliğin’ yeniden tanımlanması gerekiyor.
Korona, yaşamın ‘normal’ olarak nitelendirilen yönleriyle etkileşime giren birkaç olguyu tırmandırdı:
Ekonomik krizler ve bunların politik yansımaları ile hızla kötüleşen çevre koşulları.
Nitekim Avustralya ve Amazon’da orman yangınları, yeryüzünün ‘dengelerin ve teenninin ihmal edildiği sömürü modeline artık dayanamayacağı’ konusunda uyarı verdi.
Bir dizi araştırmacının gözünde mevcut salgın tam olarak bu açıdan, insanın diğer varlıklar için belirlenmiş ve onlara has olan alanlara sürekli bir şekilde müdahale etmesinden ve saldırmasından geldi.
Bu nedenle, ‘yaşamın normale dönmesi’ için çok geç olabilir.
Bu geri dönüş, kayıp cennetlerin ve bazı özlemlerimizin yer aldığı uzun listeye katıldı.
Elde edilen verilen birçoğu hala belirsizliğini koruyor ve hatta korkuya kapı aralıyor.
Normalleşme, koronanın gelişine yol açan etkenlerin ve faktörlerin yeniden bir araya gelmesiyle sağlanacak. Bu faktörler, endüstrilerde ortaya çıkan derin değişikliklerden daha az önemli değildir. Bu değişimler, geçen yüzyılın ortalarından bu yana bilimsel ve endüstriyel ilerlemenin bir sembolü olarak kabul ediliyordu.
Örneğin birçok bilimsel başarıyla çevrelenen, gerek insanların seyahatlerinde gerekse de taşımacılıkta birçok imkan sunan ve denildiği gibi aradaki mesafeleri kaldırarak ülkeleri birbirine bağlayan havacılık endüstrisi, bugün neredeyse ölüm döşeğinde.
Şu anda binlerce uçak göğe açılmak ve seyahatlere yeniden başlamak için bir işaret bekliyor.
Şirketler, endüstrinin tüm bileşenlerindeki çöküş sebebiyle on binlerce çalışanı ve işçiyi çıkarmaya yönelik tedbirler alıyorlar.
Bir küreselleşme modeli olarak kabul edilen bu endüstri, hava taşımacılığı pazarının aşırı kalabalıklaşması dolayısıyla yıllardır birbirini takip eden bazı krizlerden mustarip.
Efsane yatırımcı olarak bilinen ABD'li Warren Buffett, iki hafta önce havacılık endüstrisindeki tüm hisselerini elden çıkarak yatırımını ‘hata’ olarak nitelendirdi.
Diğer taraftan en büyük uçak motoru üreticisi General Electric, 13 bin çalışanının işine kalıcı olarak son verme yönündeki niyetini açıkladı.
ABD’li hava yolları şirketleri ise çalışanlarına “gönüllü emekliye ayrılmayı” teşvik eden mesajlar gönderdi.
Bu, Boeing'in son iki yıl içinde çıkardığı en son model uçaklar arasından ikisinin düşmesi sonucunda ortaya çıkan sorunları çözememesi sonrasında geldi. Havacılık endüstrisinin çöküşü salgının ötesine geçerek, gelirleri en üst düzeye çıkarmaya ve maliyetleri azaltmaya dayalı olarak küreselleşmenin mevcut aşamasının kalbine ulaşıyor.
Bu donukluk ve çıkmaz ekonomi ve ulaşımla sınırlı kalmayacak. Bilakis birçok yeni makalede de işaret edildiği gibi bilgiyi ve bilgiyi elde etme araçlarını da içerecektir.
Uzaktan eğitimle ilgili yazılan yazılar, eğitim kurumlarının sosyal mesafenin dayatmasıyla yapılan bu tarzda bir eğitimin pozitif yanlarını keşfettiklerini söylediklerine işaret ediyor. Üniversitelerin binalarının ve salonlarının bakımı, konferans ödenekleri gibi hususlar, en azından eğitimin belirli bir kısmının internet üzerinden yapılması hususunda teşvik edici oluyor. Fakat bununla birlikte sadece öğretmenlerden değil; kütüphaneler, laboratuvarlar ve ekipmanlar da dahil olmak üzere bir bütün olarak akademik ortamla etkileşimden yoksun bırakılacak öğrencilerin edinecekleri bilgi hakkında sorular birtakım ortaya çıkmaktadır. Buna paralel olarak küresel durgunluğun devam etmesi halinde bilimin anlamı ile yaşam ve ekonomiyle olan ilişkisi hakkında büyük sorular sorulacaktır.
Herbert Marcuse'un sözleriyle dünyanın varlığı yatıştırmaya, diğer bir deyişle kıtlık ekonomisini kontrol altına almak için insanlar ile doğa arasındaki mücadeleyi yavaşlatmaya ihtiyacı var.
Bu çatışma, savaş ya da küresel çevre felaketi yoluyla meydana gelmiş olması fark etmeksizin insanı yıkıma sürüklüyor.
Varlığı yatıştırmak, toplumları geliştirmenin ve sorunlarına çözüm bulmanın bir yoludur.
İyimserler, bu koronavirüs salgınının ‘varlığın yatıştırılması’ için bir fırsat sağladığını düşünüyor.