Mesajlar ve sırları

Yok olmuş medeniyetlerin duvarlarına kazınmış mesajlar ve çeşitli mesaj türlerindeki diğer metinler önemli tarihi olayların gizli yönlerine ışık tutmuştur.
Örneğin liderlik konusunda duvarlara yazılmış mesajlar bize “idari hiyerarşi” fikrinin modern yönetimin bir ürünü olmadığını gösterdi. Zira Firavunların çizimleri, onların lider (yönetici) pozisyonunda olduğunu ve altlarında emirlerini yerine getiren kendisine bağlı kişilerin (memurların) olduğunu gösterdi. Bu da liderlik kavramının ortaya çıkışı ile ilgili literatüre önemli bir katkı sağlamış oldu. Finans sektöründeki liderlik konusu üzerine yazdığım doktora tezimin giriş kısmına bu firavun çizimini koydum. Bir kazı esnasında bulunan ve üzerinde hiyerogliflerin tercümesinin yapıldığı başka dillerdeki yazılarla bezenmiş Rosetta Taşı’nda da durum böyleydi. Fransız bilimci Jean-François Champollion, hiyeroglifleri okumak için ilk kez bir yol icat etmişti ve bu sayede o zamandan beri, bilim adamları Firavun uygarlığının önemli noktalarını anlayabiliyor.
Dünyadaki en ünlü mesajlar arasında bir İngiliz vatandaşı olan Alan Turing’in 2. Dünya Savaşı’nda Alman Nazi ordusunun gönderdiği gizli mesajları okuyacak ve bunların deşifre edilmesine katkı sağlayacak Enigma adlı bir makine icat edip ordunun kodunu kırmayı başararak milyonlarca insanın hayatını kurtarması yer alıyor. Bu zekice keşfin Nazilerin savaş planlarını ortaya çıkararak savaşın süresini neredeyse iki yıl kısalttığı söyleniyor.
Kuveyt’in 1991 yılında Irak işgalinden kurtarılmasının ardından arkadaşlarımla birlikte Kuveyt kıyılarında Irak ordusundan geriye kalan siper mevzilerinde dolaşırken ülkeyi kurtarmak için “koalisyon güçlerinin işgaline” karşı hazırlıklı olunması gerektiğine dair emirler ve rejimin inkar ettiği ordu hareketlerinin ayrıntılarına ilişkin bir dizi istihbarat mesajı bulduk. Gazeteci meslektaşımız Abdullah el-Uteybi’ye gelince aramızdaki en şanslı kişi oydu zira Kuveytliler kurtuluş kutlamalarıyla meşgulken ülkedeki Irak büyükelçiliğine girme girişiminden sonra bir haber patlatmıştı. İlk kez politika, ekonomi, sosyal, spor ve diğer alanlardaki hedef isimlerin bir listesini çıkaran mesajları bir araya getirmeyi başarmıştı ve El-Mecelle dergisi de bunu ön sayfasında yayınlamıştı.
Kuveyt’in bilinen kuruluş ya da bulunuş tarihi -1752- hakkında ihtilaflar vardı. Bir Alman araştırmacının, 1709 yılında “Kuveyt adlı bir kasabadan” geçtiğini ifade eden Murteza bin Ilvan’ın seyahat belgesini bulmasının hemen ardından durum değişti. Alman araştırmacı bunu ince ayrıntıları ile betimledi ve Suudi araştırmacı Abdullah el-Useymin tarafından yapılan bir çalışmada yayınlandı.
Araplar olarak çoğumuzun sorunu, sözlü geleneğe dayanan bir ulus olmamız. Çizme, yazma ve mesajlaşmaya yatkın değiliz.
Bundan dolayı eski günlük yaşamın ayrıntılarıyla dolu bir ülkeyi zar zor bulabilirsiniz. Bu yüzden Arap kültürünün pek çoğu unutulmuştur.