Bilgelik ve akılsızlık arasında!

Öğrencilere uluslararası ilişkilerde üç analiz düzeyi olduğunu öğretiriz: Uluslararası sistem, ilgili devlet ve karar vermesi gereken lider birey.
Genellikle her düzey bir makale, kitap veya tezin konusudur, ancak gerçek her zaman üç düzeyin örtüştüğünü gösterir.
Örneğin, Ukrayna krizi/savaşı, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana hüküm süren ve ABD'nin egemenliğinde olan uluslararası sistemi gözden geçirmeye yönelik yoğun ihtiyaçtan doğdu.
Gözden geçirme her zaman uluslararası güçlerin ve küresel karar almadaki konumlarının yeniden düzenlenmesini gerektirir, ancak bunun gerçekleşmesi için her bir tarafın diğer taraf veya tarafları sınadığı sıcak bir test anı olmalıdır ve bu da bazen bir savaş anıdır. Şu anda savaşın iki ana tarafı, askeriden ekonomik ve kültüre kadar çeşitli kabiliyetlere sahip canlı birimleri olan Rusya ve Ukrayna’dır.
Bu kabiliyetler, karşı tarafa husumette kullanılır ve çatışmanın sonucu her tarafın birliğine, kararlılığına ve vatanseverliğine bağlıdır. İki ülkenin liderleri ve yardımcıları, krizleri ve savaşları yöneten, ittifaklar kuran ve düşmanları tanıyan, savaşın stratejik ve taktik hedeflerini belirleyen,  çatışmanın devam etmesi veya sona ermesi, savaş veya barış kararlarının zihinsel haritasına bağlı olduğu karar verme birimini temsil eder. Bu analiz düzeyi, bahsi geçen birimin bilgeliğine ya da akılsızlığına, zafere ya da yenilgiye yol açacak hayati kararlar alma veya devleti ve onun toprak bütünlüğünü koruma yeteneğine bağlıdır.
Bu çok önemli bir bölüm ve tarih kitaplarında hakkında çok şey yazar, destanlar ve efsaneler, bir yanda kahramanlık ve liderlik, diğer yanda ihanet ve intiharlar onun etrafında döner.
Uluslararası sistem düzeyinin ve devletin emellerinin, savaş ve çatışmaların başlangıcında analitik bir önceliği bulunurken, lider birey, durum kritikleştikçe ve sis yoğunlaştıkça daha da önemli hale gelen kararlarıyla birçok durumu çözen kişi olur.
Tarih, daha fazlasını isteyerek hedeflerinden sapmadan onlara nasıl ulaşacağını bilen birçok bilge kişi gibi, tarih veya kaderin onlara daha fazlasını elde etme hakkını tanıdığını düşünen daha fazla akılsız kişi tanıdı.
Ukrayna krizinin/savaşının şu anki anı, bir akılsızlık olduğu kadar bir bilgelik anıdır. Başkan Putin, yurttaşları arasında en azından bir kahramandı. Çin ile birlikte uluslararası sistemi gözden geçirme arzusunu dile getirdiğinde, Ukrayna'nın NATO'nun Rus sınırına yaklaşmasına izin vermemesini talep ettiğinde büyük beğeni topladı. "Jeopolitik" nedenler mevcuttu ve o zaman askeri - ve özellikle nükleer - gücü dikkat çekiciydi. Ancak Ukrayna'ya fiili askeri müdahale, onu silahsızlandırma, rejimini değiştirme, topraklarının önemli bir bölümünü ilhak etme macerasıyla şansını zorlamaya karar verdi. Hatalar, genel olarak liderler, yutamayacakları bir parça koparmaya çalıştıklarında yaşanır. Başkan Putin Ukrayna başkentinden çekilme, Ukrayna'yı güneyden ve doğudan kuşatma ve Karadeniz'den izole etme yöneliminden alması gereken dersi almadığında da bu oldu.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ülkesinde Churchill olarak etiketlendi, çünkü halkına, vatanseverliğine ve fedakarlığa hazır olmasına bahse girdi. Böylece Kiev'e yapılan Rus saldırısına direnip onu püskürtmekle kalmadı, aynı zamanda Batı'yı kendi safına çekmeyi başardı, kararlılığı ve Batılı ülkelerin parlamentolarında yaptığı konuşmalarla bu ülkelerin ülkesine önemli yardımlarda bulunmalarını sağladı. Sonunda, kuzeydoğuda Harkiv'i geri alıp güneyde azımsanmayacak kadar bölgeyi koparıp aldığı, Rus genişlemesinin bedelini ağırlaştırdığı bir karşı saldırı başlatana kadar büyük bir öfkeyi bastırdı. Şimdi Zelenskiy de Rusya'nın güney ve doğu Ukrayna, ayrıca Kırım'dan tamamen çekilmesini talep ettiğinde yutamayacağı bir şey koparmak istiyor gibi görünüyor.
Rus-Ukrayna savaşının şu anki anı, bir bilgelik ya da akılsızlık anıdır. Bilgelik bir tarafın minimum zaferi kabul etmesi ve maksimum yenilgiden kaçınmasıdır. Başkan Putin’in elinde şu anda sakinlerinin Rusça konuştuğu ve Ruslara bağlı olduğu yönünde iyi bir argümanının bulunduğu Donbas bölgesi var ve burayı kontrolü altında tutuyor. Bunun ötesi, gidişatı lehine dönmüş gibi görünen, askeri ve ekonomik kapasitesini ciddi şekilde tüketecek bir savaşın sürdürülmesi anlamına gelecek. Savaşın devam etmesi Rusya'nın iç kesimleri üzerinde çok fazla baskı oluşturacak ve o zaman da içeride daha fazla sıkıntı yaşanacak, Moskova belki taktiksel nükleer silah kullanımı macerasına girişmek zorunda kalacak. Zelenskiy birçok kazanım elde etti; sakinleri Ukrayna'ya bağlı olan tüm toprakları korudu, güçlü ve büyük bir güç karşısında dikkate değer zaferler elde etti. Herson özgürleştiğinde daha da fazlasını elde edebilir ve şimdi Avrupa Birliği'nde garantili bir koltuğu var. Bunlardan sonra, Rusya'nın Ukrayna’ya bağlılığı şüpheli Donbas bölgesinden ve tarihsel olarak tartışmalı Kırım'dan çekilmesinde ısrar etmek, Ukrayna'nın kapasitesini aşmak demek ve bu da Avrupa'da kimsenin daha fazla fedakarlık yapmaya istekli olmadığı bir savaş yüzünden hoşnutsuzluğa neden olacak.
Modern çağda, akılsızlıktan bilgeliğe geçiş, ister diğer uluslararası taraflardan, isterse talih ve kaderden olsun, genellikle çok fazla destek gören üçüncü taraflardan gelen akıllıca yardımlar gerektirir. Şu anda, Güvenlik Konseyi veya Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'ndaki tüm oylamalarda, çoğunluk - en azından ahlaki olarak - Ukrayna'nın yanında yer aldı. Ancak çoğunluk, başka bir yöntemle de uluslararası dengenin korunması için vazgeçilemeyecek büyüklükte ve kudrette olan Rusya ile ilişkilerini sürdürme lehine oy kullandı. Son haftalarda, savaşın sadece iki tarafı için değil, iyi bilinen bir liste şeklinde uzanan enerji, gıda, enflasyon, tedarik zincirleri ve diğer krizlerin şiddetinden muzdarip tüm dünya için son derece zararlı olduğuna dair küresel kanaat arttı. Dünya artık Rusya veya Ukrayna'nın zaferi konusunda değil, sadece savaşın durması konusunda ısrarcı. Burada tam olarak böyle bir sonuçtan büyük çıkarları olan ve aynı zamanda bilgeliği harekete geçirebilecek ve akılsızlığı gömebilecek kurumsal arabuluculuk araçlarına sahip taraflara görev düşüyor. Çin ve Hindistan bu noktada savaşla ilgili küresel hoşnutsuzluğa öncülük eder ve en ön safta yer alır hale geldi. Her ikisinin de Rusya, genel olarak Batı ve ardından Ukrayna ile tarihsel ilişkileri ve anlaşmaları bulunuyor. Bu görevde ilerleme kaydetmeleri onlar için tarihi bir onur olacak ve bu ilerleme bir yandan ateşkesi, diğer yandan Rusya'nın ilhak ettiği 4 bölgenin, BM ve diğer uluslararası kuruluşların tam denetimi altında Rusya ile Ukrayna arasında yeniden bir seçim yapması için referandum düzenlenmesini sağlayabilir. Bununla ilgili ayrıntılar çok ve epey teknik beceri gerektiriyor. Rusya'nın 300 bin askeri seferber etme kararının sahadaki sonuçları gelene kadar bunları tamamen reddetmesi olası. Zaferin kapısında olduğuna inandığından Ukrayna da reddedebilir. Basitçe akılsızlığa, ancak büyük bir bedelle elde edilebilecek, ne dünyanın ve şüphesiz ne de Rusya, Ukrayna ve bir bütün olarak Batı’nın tahammül edemeyeceği düşünülen bir bedele bahis oynanacak.