‘Batı Cephesinde Her Şey Sessiz’*, bu yıl sekiz ödülle birlikte Oscar ödülünü kazanan filmin adı. Hikayesi, Erich Maria Remarco'nun Birinci Dünya Savaşı ve 1 milyon insanın ölmesine, çok daha yüksek sayıda kişinin yaralanmasına ve bir uzvunu kaybetmesine neden olan savaş vahşeti hakkındaki Almanca romanına dayanıyor. Batı Cephesi'nin Avrupa arenasında Rusya ile Ukrayna arasındaki Bahmut Muharebesi'nin Birinci Dünya Savaşı’nda olduğu gibi, siperden sipere, sokaktan sokağa tüm hızıyla devam ettiği bir dönemde filmin ödülü alması tesadüf müydü bilmiyorum. Bahmut Muharebesi’nde Ukraynalılar, tuz ve içkisiyle ünlü şehrin son sokaklarını terk ettiklerini açıkladığında, Rusya zaferini ilan etti. Rus Wagner milislerinin başı, bu şehirde Rus ölü sayısının 20 bine ulaştığını belirtirken, kimse Ukraynalıların kayıplarının ne kadar olduğundan, yaralılardan ve nereye gittiklerinden bahsetmedi. Ancak çatışmaların sona ermesinden sonra şehirde ortaya çıkan sahneler, savaşa karşı bir çığlık olması için doğru zamanda yapılmış olabilecek Oscarlık filmdeki sahnelerden daha az korkutucu ve ürkütücü değildi. Küresel sinema genel olarak birçok durumda savaş olgusuyla kahramanlıkları ve büyük fetihleri ölümsüzleştirmek için ilgilenmiştir. Ancak bu filmde ve diğerlerinde Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ile Vietnam ve Kore savaşları konu edilerek, insanın acımasızlığı ve merhametsizliği ifşa edilmiştir. Öyle ki filmleri izledikten sonra insan, savaşın ve sonuçlarının tüm bu insani acılara değip değmediğini merak eder.
Gerçek şu ki, savaşlarda ne muzaffer ne de mağlup vardır ve çoğu durumda herkes kaybedendir. Rusya-Ukrayna savaşının son sahneleri, Kakhovka Barajı'nın yıkılmasından kaynaklanan trajik bir durumu meydana çıkardı. Ukrayna Rusya'yı barajı içeriden patlatarak yıkmakla suçlarken, Rusya’nın Ukrayna'yı barajı bombalayarak yıkmakla suçlaması kaderin ironik bir oyunu gibi. Bunu soruşturacak bir uluslararası komite olacak ama savaşlar sırasında yaşanan pek çok olayda olduğu gibi soruşturma hiçbir şeyle sonuçlanmayacak ve tabii ki bir ceza verilmeyecek. Kakhovka Barajı hadisesi, Ukrayna'nın adının ‘bahar saldırısı’ olması beklenen ‘karşı taarruzunu’ başlatıp başlatmadığını kimsenin kesin olarak bilmediği bir dönemde yaşandı. Ruslara göre karşı taarruz başladı ve şu anda gerçekleşiyor. Ukraynalılar ise bu taarruz başladığında dünyanın bundan mutlaka haberdar olacağı konusunda ısrar ediyor. Bu karışık ve belirsiz bir ifade, çünkü bir yandan da güneydoğu cephesinde halihazırda devam eden Ukrayna saldırıları var ama bunlar bir tür keşif, düşman hatlarına yönelik yoklayıcı darbeler, bir tür ısınma fakat henüz topyekûn bir savaş değil.
Öte yandan Ukrayna, Rusya içinde de bir dizi can yakıcı saldırı düzenledi. Bunlardan biri Kremlin binasını ve Rus istihbaratçılarının ailelerinin yaşadığı bir mahalleyi hedef aldı. Rusya-Ukrayna sınırında ya savaşı ya da Putin'i reddettikleri için Ukrayna yanında savaşa katılmaya karar veren Rus gönüllülerden oluşan gruplar da ortaya çıktı. Bu gruplardan gittikçe daha fazla bahsedilir olmuştu, ancak ünleri askeri güçlerinin Ukrayna sınırında bulunan Rusya'nın Belgorod şehrine girmesiyle yayıldı. Bu bir tür işgal ama alışkın olduğumuzun (Rus kuvvetlerinin Ukrayna şehirlerine girmesi) aksi yönünde bir işgaldi. Rusya'ya giriş haberleri iki milis grubundan geldi. Grupların birincisi, Rus Gönüllüler Tugayı ve bunlar sadece savaşı değil, Rus federalizmini reddeden, başka milletlerin olmadığı saf ve katıksız bir Rus devleti isteyen ultra-Rus milliyetçiliği destekçisi olan Rus askerleri. Diğer grup farklı ve Rus devletinin, Sovyetler Birliği'nin sona erdiği 1991'deki sınırları içinde kalmasını istiyor.
Bu Ukrayna'nın karşı taarruzu mu, yoksa Ukrayna'nın Rusya ile savaşında Rus halkına Başkanı Putin'in başlattığı savaşın kurbanı olduğunu, bu savaşın acı verici olacağını ve Rusya'nın acılardan kaçınamayacağını hissettirmeye dayalı yeni bir yöntem ve strateji mi? Savaş halihazırda İngiliz, Amerikan ve Alman istihbarat servisleri tarafından doğru bilgilerle desteklenen, son derece hassas silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) yoğun kullanımına dayanan bir metot izliyor. Savaş aynı zamanda, karşı tarafın medyadaki imajına zarar veren ve küçük düşüren, mühimmat veya petrol depolarının hedef alınmasından kaynaklanan çok sayıda yangın ve dumanın görüldüğü operasyonlara da dayanıyor. Bunun karşısında Rusya'nın kafası karışık ve net bir stratejisi yok gibi görünüyor. Wagner milislerinin liderinin Rus askeri liderliğine yönelik sert eleştirileri, kritik bir savaş anında Rus devleti içindeki çözülmenin derecelerine işaret ediyor. Ukrayna'nın saldırılarına Rusya'nın tepkisi, başkent Kiev'e yönelik ağır hava saldırılarına odaklandı. Rusya ayrıca Ukrayna'yı suçlayıp sorumlu tuttuğu Kakhovka Barajı ve Harkov’daki amonyak boru hattı saldırılarının temsil ettiği altyapıya yönelik saldırılara da yoğunlaştı. Baraj ve boru hattı saldırılarının sorumlusu tam aksine Ukrayna da olabilir, çünkü Ukrayna'nın stratejik önlemlerinin büyük bir kısmı, sürekli bir empati, destek ve yardım durumu yaratmak için dünyanın Kiev'e ve Devlet Başkanı Zelenskiy'e duyduğu sempatinin devam etmesine dayanıyor.
Bilindiği üzere savaşlar başarılı propaganda kampanyalarıyla ya da Rusya Devlet Başkanı'nın savaşın başında Zelenskiy ve yoldaşlarını bir Nazi grubu olarak gösterme çabası gibi, düşmanı kötüleme yoluyla sonuçlandırılamaz. Savaşlar, savaş alanında sonuçlandırılır ve şu anda olanlar kapsamlı bir savaş seviyesinde olmaktan ziyade, vaat edilen bir günde başlayacak çatışma için yapılan askeri yığınak ve seferberliğin arkasında durduğu bir siyasi ve medyatik savaştır.
*(Türkçe'de 'Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok' adıyla yayınlandı.ç.n.)
