Washington’un bir sonraki askeri müdahalesine kim karar verecek?

Birçok kimse ABD'nin Afganistan'dan çekilmesini yakından takip ediyor. Ancak Washington'da ABD'nin Ortadoğu'daki askeri müdahalelerinin geleceği hakkında daha büyük bir tartışma sürüyor. Kamuoyuna yanıt olarak; Demokratlar ve hatta Kongre'deki bazı Cumhuriyetçiler bölgede yeni bir savaş başlatmayı zorlaştırmak istiyor. ABD'nin askeri harekatları için hala yasal gerekçe olarak kullanılan ana metin, 2002'de Irak'a karşı resmi savaş ilanı yasasıdır.
Bu yasa hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin desteğini aldı ve Başkan George W. Bush'un Saddam Hüseyin rejimini devirmesi için yasal bir örtü oluşturdu. Eski Başkan Barack Obama da, 2014'te Irak'ta DEAŞ'a karşı yürütülen askeri operasyonu yasal zemine oturtmak için aynı yasayı kullandı. Başkan Donald Trump da aynı yasayı İranlı General Kasım Süleymani'yi ve Irak Haşdi Şabi Kuvvetleri komutan yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'i öldüren hava saldırısı için kullandı. 49 Cumhuriyetçi ve 219 Demokrat dahil olmak üzere Temsilciler Meclisi, 17 Haziran'da yasayı yürürlükten kaldırmak için oy kullandı ve Senato'nun da yürürlükten kaldırılması için bu hafta oylama yapması planlanıyor. Başkan Joe Biden yönetimindeki Beyaz Saray da yasanın yürürlükten kaldırılmasını destekliyor. Beyaz Saray'ın 14 Haziran'daki açıklamasına göre, devam eden askeri operasyonlar için yasal gerekçe sağlayan başka ABD yasaları da var.
Öte yandan, Biden'ın Demokrat Partisi'ndeki herkes diğer yasal gerekçeler hususunda bu kadar rahat değil. Biden'ın Şubat ve Haziran aylarında Iraklı silahlı gruplara hava saldırıları başlatmasının ardından, önde gelen Demokratlar Başkan’ı, bunu yapmadan önce Kongre'ye danışmadığı için eleştirdi. ABD Anayasası açıktır: Yabancı silahlı gruplara karşı savaş da dahil olmak üzere herhangi bir askeri operasyon ilan etme yetkisi yalnızca Kongreye aittir. Bununla birlikte, ABD Anayasası, başkanın askeri güçlere emir verebileceğini de açıkça belirtmektedir. Biden, söz konusu hava saldırılarını haklı çıkarmak için Saddam Hüseyin'in 2002 yılındaki açıklamasına atıfta bulunmadı, aksine orduya Anayasa'ya göre emir verdiğini ve Amerikan askerlerini savunmak için adımlar attığını iddia etti. Nihayetinde bu tartışma, Başkan'ın yetkileri ile Kongre'nin yetkileri arasındaki çatışmayla ilgilidir. Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Robert Menendez ve Hillary Clinton'ın 2016’da başkan yardımcısı adayı olan Tim Kaine gibi önde gelen senatörler, 2002 yetkisinin kaldırılmasını destekliyorlar ve uzun vadeli askeri operasyonların Kongre tarafından onaylanmasını istiyorlar.
İran da bu tartışmanın bir parçası. Trump ve ardından Biden, İran yanlısı silahlı gruplara her hava saldırısı düzenlediğinde, Kongre'nin bazı üyeleri, özellikle de Demokratlar, kongre onayı olmadan düzenlenen bu tür hava saldırılarının İran'a karşı bir savaşa yol açacağından endişe duyuyorlardı. Ron Johnson ve Ted Cruz gibi bazı muhafazakâr Cumhuriyetçiler ise, Biden'ın  Irak silahlı gruplara Kongre'den herhangi bir kısıtlama olmaksızın saldırma hakkını savunuyorlar. Beyaz Saray'ın Kongre'nin onayı olmadan İran'a ve müttefiklerine karşı yasal olarak önleyici ve caydırıcı saldırılar başlatabilmesi için 2002 yetkisine alternatif yeni bir yasa geçirmesi için Kongre'ye baskı yapıyorlar. İlginç bir şekilde, Kongre'deki Cumhuriyetçilerin çoğu, Biden'ın 2020 seçimlerini hile ile kazandığını iddia etmelerine rağmen şimdi, dolaylı olarak gayrimeşru olduğunu düşündükleri bir başkana İran'a karşı tek taraflı askeri eylemde bulunma yetkisi vermek istiyorlar. Ancak Demokratların çoğu bu öneriyi reddedecek.
Bundan da önemlisi, 11 Eylül saldırılarına karışan gruplara saldırmak için George Bush'a verilen 2001 kongre yetkisi iptal edilmeye çalışılıyor. Bu yasa El Kaide ve Taliban hareketini hedef alıyordu. Yirmi yıldır cumhurbaşkanları bu yasayı, Somali gençlik hareketi, DEAŞ, Heyet Tahrir eş-Şam ve Arap Yarımadası'ndaki El Kaide gibi gruplara karşı 18 ülkede askeri operasyonları yasal zemine oturtmak için kullanıyor. ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley, 23 Haziran'daki bir oturumda Kongre'ye, Afganistan'dan uzakta birçok ABD askeri operasyonunu tamamlamak için 2001 yetkisinin gerekli olduğunu söyledi. Bazı Kongre üyeleri, özellikle sol eğilimli Demokratlar, başkanı İslami aşırılık yanlılarına karşı herhangi bir yeni askeri eylem için Kongre'den yeni yetkiler almaya zorlamak için 2001 Terörle Mücadele Yetkilendirmesini yürürlükten kaldırmak istiyor. Önemli bir Meclis bütçe komitesi, geçen hafta, 2001 iznini iptal etmek için oylama yaptı. Komitede bu çalışmayı yürüten Demokrat Barbara Lee, yirmi yıl önce 2001'de yapılan açıklamaya karşı oy kullanan tek kişiydi. Müttefikleri ise bu yetkiyi kaldırmak istiyorlar.
Komitedeki oylama, tüm Meclis üyelerini bu yetkiyi yürürlükten kaldırmayı düşünmeye zorlayacak ve Senato'nun da oy kullanması gerekecek. Pek çok Amerikalı politikacı, özellikle muhafazakâr Cumhuriyetçiler, Amerikan ordusuyla omuz omuza vermeyi reddediyor. Bu yıl 2001 yetkilendirmesi üzerinde karşılıklı olarak tatmin edici bir anlaşmaya varmak zor olacak. Bununla birlikte, tartışma, Amerikan siyasi manzarasındaki değişimi göstermektedir. 11 Eylül'den bu yana Kongre, herhangi bir başkanın askeri müdahalesine itiraz etmemişti. Irak ve Afganistan'daki başarısızlıklardan sonra, yasama organı, yaklaşık 40 yıl önce Vietnam Savaşı'nın sona ermesinden bu yana görülmemiş bir şekilde cumhurbaşkanının askeri yetkilerini nasıl sınırlandıracağını tartışıyor. Zorluklar, özellikle Demokratlar açısından Biden'ı daha temkinli hale getirecek. -Şarku’l Avsat’a özel