Semir Ataullah
Lübnanlı gazeteci - yazar
TT

Kara süvarileri ve deniz prensleri: Yeni Dünya’yı bir budala keşfetti

Kristof Kolomb, ‘Yeni Dünya’ ve Amerika’yı keşfetmesi hasebiyle dünyanın en ünlü gezgini oldu. Okula giden her çocuk okuma yazmayı öğrendiği günden itibaren onun hakkında bir şeyler öğrenir. Ancak çoğunluğun bilmediği şey; bu İtalyan maceracının harita ve hesaplamalar konusunda bir budala olduğuydu. Buna rağmen, 1492 ile 1604 yılları arasında üç gemiden oluşan küçük bir filo ile Atlantik'i dört kez geçti. Yalnızca Hindistan ve Yeni Dünya’yı birbiriyle karıştırmakla kalmadı. Çin ve Japonya’yı hatta Bahama adalarını da karıştırdı. Lizbon (Portekiz) ile Japonya arasındaki mesafe 10 bin mil olduğu halde bu mesafenin 2 bin 400 deniz mili olduğuna inanıyordu. Seyrüseferlerini eski bir pusula ve yıldız ölçümlerine dayandırdığı için bu hatalara şaşırmamak gerek.
Kolomb, İspanya’nın Palos de la Frontera limanından 3 Ağustos 1492 tarihinde yola çıktığında Avrupalı kralları yolculuğunu finanse etmeye ikna etmek için tam 10 yıl harcamıştı. Portekiz Kralı, Kâşif Bartolomeu Dias’ın 1488’de Ümit Burnu'nu dolaşırken Doğu Kapısı'nı bulduğuna ikna olmayı reddetti. İtalyan denizci, sonunda, saray danışmanları ve uzmanlarının muhalefetine rağmen, İspanya Kralı Ferdinand ve Kraliçe Isabella'yı yolculuğu finanse etmeye ikna edebildi. Anlaşma, keşfettiği herhangi bir arazi üzerinde yetki hakkı ve oradaki her türlü hazineden pay verilmesi, yatırım haklarının daha sonra çocukları ve mirasçılarına da uzanmasını öngörüyordu.
Üç gemide toplam 90 denizci vardı. Ancak bir süre sonra Japonya ufukta görünmeyince aralarında bir isyan hareketi başladı. Denizciler, bir aldatmacanın kurbanı olduklarını düşündüler. Ancak gerçek şu ki, rüzgârlar bir gün düz bir gün ters yöne esiyordu. Şanslı günlerde 150, talihsiz günlerde 25 mil ilerleniyordu. Sonunda 12 Ekim’de Kolomb’un karşısına Bahamalar’da ‘Guanahani’ adlı küçük bir ada çıktı. Adını ‘San Salvador’ olarak değiştirdi ve Asya’ya ulaştığı kanısına vardı. Küçük ‘Taito’ kabilesine ‘Hintler’ adı verildi.
Komşu adaları ziyaret ederek birkaç gün geçirdi. Çin olduğunu düşündüğü Küba'nın kuzey kıyılarına ulaştı. Ardından İspanya'dan sonra ‘Hispanyola’ adını verdiği bir adanın etrafında döndü. Sonra gemilerinden biri Haiti'deki Nevadad kıyılarına çarptı. Bu yüzden bir süre orada kalmaya karar verdi. Amerika kıtasında tanınan ilk Avrupa yerleşimiydi.
İkinci yolculuğu, onu, yine Doğu Asya kıyılarında olduğu düşündüğü Bahamalar'a götürdü. 1498 yılının Ağustos ayında Kolomb ve denizcileri, üçüncü seferde Güney Amerika'da anakaraya ayak basan ilk Avrupalılar oldu. Bu, daha sonra Venezuela olarak anılacak olan topraklarda gerçekleşti.
İlk iki seferdeki filonun kaptanı, en önemli işi ‘Yeni Dünya’nın haritasını çıkarmak olan denizci ve bilim adamı Juan de la Cosa idi. Söz konusu harita 1832 yılında Fransa’da bulunana kadar yaklaşık 300 yıl kayboldu.